________________
-
मुनितोपिणी टीका
प्रस्तावना यासतो अटिति स्वकीयाऽवश्यकर्मणि विज्ञाते तदनुष्टानाय मात्तितव्यमुभयलोकसाधनसामग्रीसकलनचातुरीचणैर्विचक्षणैः ।
अस्मिन् शास्त्रे निनोक्ताः क्रियाः प्रतिपादिता:- (१) सामायिकम् _(सावययोगनिटत्तिः), (२) चतुर्विंगतिस्तयः (२४ जिनस्तुतिः), (३) चन्दनम् (गुरुवन्दना), (४) प्रतिक्रमणम् (पायश्चित्तम् ), (५) कायोत्सर्गः, (६) प्रत्याख्यान च ।
या स्वाभीष्टाऽन्यानभीष्टभूता क्रिया सा सापद्यरूपलान्नाऽमन्दाऽऽनन्द सरलता पूर्वक आवश्यक क्रियाएँ जान कर इह-लोक-परलोक को साधन करने की सामग्री इकट्ठी करने में कुशलजनों को उनके अनुष्ठान करने मे प्रवृत्ति करना चाहिए।
इस शास्त्र में निम्न-कहीदई क्रियाओं का प्रतिपादन किया गया है-(१) सामायिक (सावध योग की निवृत्ति) (२) चतुर्विंशति स्तव (२४ जिनस्तुति) (३) वन्दना (गुरुवन्दना) (१) प्रतिक्रमण (प्रायश्चित्त) (५) कायोत्सर्ग और (६) प्रत्याख्यान ।
जो क्रिया अपने इष्ट और दूसरे के अनिष्ट के लिये की जाती है, वह मावद्यरूप होने से अनन्त अनुपम आत्मिक आनन्द
ઉપરોક્ત નિશ્ચય એ ચારિરૂપ પવિત્ર કર્તવ્યને પ્રતિપાદન કરવાવાળા આવશ્યક સૂનનું સમ્યકજ્ઞાની અને સભ્યદષ્ટિ એ સાદર પઠન કરવું જોઈએ, અને સૂત્રોકત ક્રિયાનું યચિત અનુષ્ઠાન અવશ્ય થવું જોઈએ
સદરહુ શાસ્ત્રમાં નીચે પ્રમાણે ક્રિયાઓનું પ્રતિપાદન કર્યું છે (૧) સામાયિક (સાવદ્ય કાર્યની નિવૃત્તિ) (૨) ચતુર્વિશતિસ્તવન – ૨૪ તિર્થ કરની સ્તુતિ (3) पना ( २३५ ६ ) (४) प्रतिम= गणेस पा५३५ ठियामाने ना જવી અને ફરીથી તેવા પ્રકારની ક્રિયા નહિ કરવાનું પ્રતિબંધન કરવું અને થએલ પાપ બદલ હદયપૂર્વક પશ્ચાત્તાપ કરે (૫) કાત્સર્ગ (કાયાને વ્યુત્સર્ગ કરશે કાયાના અગપાળને સ્થિર રાખવાની ક્રિયા ) (૬) પ્રત્યાખ્યાન-પચ્ચખાણ-અમુક કાર્યો કરવાની બધી કરવી)
જે ક્રિયા પિતાના ઈષ્ટ અને અન્યના અનિષ્ટ માટે કરાય છે તે પાપકરી લેવાથી અનુપમ આત્મિક સુખ પ્રાપ્ત કરાવનારી નથી પરંતુ આત્માને
