________________
२०२
आवश्यम्भूत्रस्य
-
-
-
-
-
-
-
-
तत्र (भागमे ) तासा फर्मफलत्वेनाऽमतिपादनाद, कर्मसारेण स्वपश्य फलवता भवितव्यम् । यगुत्तरपक्षः कक्षीक्रियते तर्हि असारस्वरूपस्य तस्य नोत्कृष्टानुमाग प्रति हेतुत्व सिध्यति ।
ननु यथा कार्मणशरीरस्य कर्मवर्गणामिः कार्यकारणभेदोऽभ्युपगतः शास्त्रे तथैव लेण्याद्रव्याण्यपि कर्मवर्गणामिभिन्नान्यभ्युपगन्तव्यानि, तासा तदन्ती वाऽभावादिति, तदप्यमामाणिकमेव, यथा कार्मणशरीरस्य कर्मवर्गणाभिभिन्नद्रव्य त्वमागमे प्रतिपादित तथा लेश्याद्रव्यस्य पृथक्त्वेनाऽनुपादानात, पृथक्त्वेनाऽनु आगमों मे लेश्या कर्मफलस्वरूप नहीं बताई गई है और कर्मों का सार तो अवश्य फलवाला होना ही चाहिये, इसलिये उसको कमों का साररूप नहीं कह सकते, यदि असाररूप मानें तो वह उत्कृष्ट अनुभाग का हेतु नहीं हो सकता। अतः लेश्या को कर्मनिष्यन्दरूप नही मानना चाहिये । इसलिये जिसके द्वारा आत्मा कर्मों से लिप्त हो ऐसी शुभाशुभ आत्मपरिणति को ही लेश्या मानना शास्त्र समत है।
यही एक ऐसा प्रश्न होता है कि जैसे कार्मण शरीर को कर्मवर्गणा के साथ कार्यकारणरूप माना है वैसे ही लेश्याद्रव्य को भी कर्मवर्गणा के साथ का कारणरूप मानने मे क्या आपत्ति है। क्यो कि उन लेश्याओंका कर्म के अन्दर समावेश नहीं होता है। એ બને વિકc૫ આગમથી વિરુદ્ધ છે કેમકે આગમા લેશ્યાને કર્મના કુલ સ્વરૂપ કહેવામાં આવી નથી અને કર્મોના સારરૂપ તે જરૂર ફળવાળુ હેજ જોઈએ, એટલા માટે તેને કર્મોના સારરૂપ કહી શકાશે નહિ હવે જે અસારરૂપ માનીએ તે તે ઉત્કૃષ્ટ અનુભાગને હેતુ થઈ શકર્તા નથી તે કારણથી લેફ્સાને કર્મનિષ્પન્દરૂપ નહિ માનવું જોઈએ એટલા માટે જેના દ્વારા આત્મા કર્મોથી લેપાય એવી શુભ-અશુભ આત્મપરિસ્થતિને જ વેશ્યા માનવી, તે શાસ્ત્ર મત છે
અહિં એક એ પ્રશ્ન થાય છે કે –જેવી રીતે કાર્મણ શરીરને કમવર્ગ Jાની સાથે કાર્યકારણરૂપ માનવામાં આવે છે તેવીજ રીતે લેહ્યાદ્રિવ્યને પણ કર્મવર્ગની સાથે કાર્યકારણરૂપ માનવામાં શુ આપત્તિ છે? કારણ કે તે લેશ્યાઓને કર્મની અંદર સમાવેશ થતું નથી એ પ્રમાણે પ્રશ્ન કરે તે
