________________
१५८
मावश्यामप्रस्थ यते । पतिशब्दोऽत्र प्रातिकूल्ये तेन प्रतिकूल क्रमण परावस्य गमन-अतिक्रमण, पूर्व शुभयोगेभ्यो विनिष्क्रम्याऽशुभयोगसमाप्तस्यात्मनः पुनस्तेष्वेव शुभयोगेषु सक्रमणमित्यर्थः । तथा चोक्तम्
" स्वस्थानदिपरस्थाने, प्रमादात्संगतस्य यत् । तत्रैव क्रमण भूयः प्रतिक्रमणमुच्यते ॥” इति, "गतस्यौदयिक भावं क्षायोपशमिकारपुन' ।
सायोपशमिकाऽऽवेश भतिक्रमणमुग्यते ॥” इति । या प्रतिशब्द आभिमुख्यार्थका लक्षणेनामिप्रती आमिमुख्ये' इत्यादी करने से कर्मनिदान का प्रतिषेध दिखलाया जाता है। शुभ योग से
शुभयोगमें पहुंची हुई आत्माको फिर से शुभयोगमें लेजानेका माम प्रतिक्रमण है । जैसा कि कहा है--
'प्रमाद वश अपने स्वरूपसे अशुभ योगमें प्रवृत्त आत्माका जो फिरसे अपने स्वरूपमें आना उसे प्रतिक्रमण करते हैं ॥१॥"
'मायोपशमिक भावसे औदयिक भाव को प्राप्त आत्मा के फिरसे क्षायोपशमिक भावमें प्रवेश करने को प्रतिक्रमण करते
अथवा जिससे मोक्ष के सन्मुख जाया जाय, या शुभ ત્યાગ કરવાથી કમનિદાનને પ્રતિધિ બતાવવામા આવે છે શુગથી અશુ ભાગમાં પહેલ આત્માને ફરીથી શુભાગમાં લઈ જવાનું નામ પ્રતિક્રમણ છે म घुछ
પ્રમાદવશ પિતામાં વરૂપથી અશુભ યોગમાં પ્રવૃત્ત આત્માનું ફરીથી પિતાના અવરૂપમાં આવવું તેને પ્રતિક્રમણ કહે છે કે ૧
તથા ક્ષાપશમિક ભાવથી ઓદયિક ભાવને પામેલ આત્માને ફરીથી સાપશમિક ભાવમાં પ્રવેશ કરવામે પ્રતિક્રમણ કહે છે (૧)
અથવા જેનાથી મોક્ષની સન્મુખ જવાય અથવા શુભગમ વાર વાર १-प्रतिक्रमणशब्दच प्रति+पूर्वकात् 'क्रम पादविक्षेपे' इत्यस्मात्
