________________
मुनितोषणी टीका, चन्दनाध्ययनम्-३
१५१ 'देवसिय' दिवसे भवो देवसिकस्त, दिवसशब्दोऽत्र रात्ररप्युपलक्षणस्तेनाऽहोरात्रकृतमित्यर्थः, 'बइक्कम' व्यतिक्रमोऽपराधस्तम् 'आवस्सियाए' आवश्यक्याअवश्य कर्त्तव्यैश्चरणकरणयोगनिवत्ता आवश्यकी अवश्यकर्त्तव्यगुरुशुश्रूपादिरूपा तया हेतुभूतया यत्किञ्चिद्विपरीतमाचरित स्यात् तत् 'पडिकमामि' मतिकामामि-परित्यजामि, यद्वा तस्मात् प्रतिकामामि-त्रिनिवत्ते, इत्येव केचिद्वयाचवते, वस्तुतस्तु 'खामेमि खमासमणो देवसिय वइक्म आवस्सियाए पडिकमामि' इत्यस्य हे क्षमाश्रमण ! सञ्जात देवसिकमपराध क्षमापयामि भविष्यन्त च तमवश्यकर्तव्यया भवदीयाऽऽज्ञाराधनया परित्यजामीत्येवार्थ इति वयम् । प्रोक्तमेवार्थ विशेषतः स्फोरयति-खमा०' इति । 'खमासमणाण' क्षमाश्रमणाना पूर्वोक्ताना 'देवसियाए' देवसिक्या, दिवसपदस्य रात्रेरप्युपलक्षणत्वादहोरात्रसअपराध हुआ हो उसकी क्षमा चाहता हूँ आप क्षमा करे, आवश्यक क्रिया करते समय भूल से जो कुछ विपरीत आचरण किया गया उससे निवृत्त होता हूँ' इस प्रकार कोई २ व्याख्या करते हैं।
वास्तव में 'खामेमि खमासमणो! देवसिय वइकम आवस्सियाए पडिकमामि' का तात्पर्य यह है-'हे क्षमाश्रमण! दिवस सन्धी जो कुछ अपराध हो चुका हो उसके लिये क्षमा चाहता है और भविष्यमें आपकी आज्ञाकी आराधना रूप आवश्यक क्रिया के द्वारा अपराध से अलग रहूंगा, अर्थात् अपराध नहीं होने देनेका प्रयत्न करूँगा'। इसी यात को शिष्य विस्तारसे करता है-हे गुरु महाराज ! आप क्षमाश्रमणों की, दिवस-सम्बन्धी तैतीस દિવસ સબ ધી જે કાઈ અપરાધ થયે હોય તેની ક્ષમા માગુ છુ આપ ક્ષમા કરે, આવશ્યક ક્રિયા કરવા વખતે ભૂવથી મારા વડે જે કાઈ વિપરીત આચરણ થયુ હેય તેનાથી નિવૃત્ત થાઉં છું -ઈ કેઈ આવી રીતે વ્યાખ્યા કરે છે
पास्तqिs शत 'खामेमि खमासमणो देवसिय वरकम आवस्सियाए पडिकमामि आनी तात्पर्य छ ४७ क्षमाश्रम ! सिधीरे ७ અપરાધ થયે હેય તેના માટે ક્ષમા માગુ છું, અને ભવિષ્યમાં આપની આજ્ઞાની આરાધનારૂપ આવશ્યક ક્રિયા વડે અપરાધથી દૂર રહીશ અર્થત અપરાધ ન થવા પામે તે પ્રયત્ન કરીશ આ વાતને શિષ્ય વિસ્તારથી કહે છે -
ગુરૂ મહારાજ ! આપ ક્ષમામમણની દિવસસ બધી તેત્રીશ આશા
