________________
-
-
१४८
भावश्यकमूत्रस्व श्रमयतीन्द्रियनोइन्द्रियाणीति श्रिमणः । शमयति शान्ति नयति कपायनोकषा यरूपानलमिति, शाम्यति=विशालभनाटवीपर्यटदोगानलज्वालामालारालताप फलापतः पृथग्भवतीति चा शमनः । समान स्वपरजनेषु तुल्य मनो यस्येति, कुशलमयेन मनसा सह पर्तते इति पा समनाः । सम् सम्यक् 'अणति-प्रवचन ब्रूत इति, सम्यरु अन्यते-संयमपलेन फपाय जित्वा जीवतीति वा समण' । क्षमाप्रधानः श्रमणः, शमनः, समना', समणो वा क्षमाश्रमणादिस्तत्सबुद्धी । अथवा इन्द्रिय नोइन्द्रिय (मन) का दमन करनेवाले को 'श्रमण' कहते हैं। कपाय-नोकपायरूप अग्नि को शान्त करनेवाले. या ससाररूप अटवीमें फैली हुई कामभोगरूप अग्नि की प्रचण्ड ज्वालाओं के भयङ्कर ताप से आत्मा को अलग करनेवाले को 'शमन' कहते हैं २। शत्रुमित्र मे एकसा मन रखनेवाले, अथवा विशुद्ध मनवाल को 'समना करते हैं । अच्छी तरह प्रवचन का उपदेश देनेवाला अथवा सयम के बल से कपाय को जीतकर रहने वाले को 'समण' करते हैं ४। परन्तु यहा पर प्रसिद्धि के कारण 'श्रमण'
शब्द को लेकर ही व्याख्या करते हैं-क्षमा है प्रधान जिनमें नन्दिय (मन)नु मन ४२पावागाने "श्रमण" हे छ (१) ४५१५, नोपाय રય અગ્નિને શાંત કરવાવાળા અથવા સ સારરૂપી અટવીમાં ફેલાયેલી કામ ભેગરૂપી અગ્નિની પ્રચંડ જવાલાઓના જ ભયકર તાપથી આત્માને અલગ-જુદી ४२वावागाने 'समन' ४ छ (२) शत्रु-भित्रमा सरभु मन रामवावाणा अया विशुद्ध मनपाणार 'समना' हे छ (3) राम२ सारी शेते प्रपयनना ઉપદેશ આપવાવાળા, અથવા સ યમના બળથી કષાને જીતીને રહેવાવાળાને 'समण' हे छ (४) ५२न्तु माडं प्रसिद्धिना ) 'श्रमण' शहने छन । વ્યાખ્યા કરે છે, જેની અંદર ક્ષમાગુણ મુખ્ય છે તેને ક્ષમાશ્રમણ કહે છે
१- 'श्रम तपसि खेदे च ' अस्मान्नन्यादिवाकर्तरि ल्यु । २- शमन -'शमु उपशमे' अस्माण्ण्यन्ताच्छुद्राद्वा ल्यु पूर्ववत् ।
३- समना -पूर्वत्र व्युत्पत्तौ रामानस्यच्छन्दसी'-त्यत्र 'समानस्ये 'वि योगविभागात् समानस्य स , उत्तरन 'वोपसर्जनस्य' (६।३१८३) इति सहस्य सः।
४- 'अगति' भौरादिकात्परस्मपदिन' शब्दार्थकात् 'अण' धातोरिदम् । ५-- 'अण्यते देादिकस्य आत्मनेपदिन 'अण माणने ।
