________________
-
१२४
आवश्यकत्रस्य र्थपरित्यागे प्रमाणाभावात् । अस्तु पाहत एन विशेष्यत्र तीर्थकरपर्यायवाद , न वय तत्राऽऽग्रहिलाः, किन्तु पर्यायत्वेऽप्यईतीर्थकरकेवलिनामुपादान तत्तच्छन्द सामर्थ्यगम्यार्थप्रदर्शनार्थमेवेत्येव केवल व्रमः ।
अत्र केचित्-ननु सम्भवव्यभिचाराभ्या स्याद्विशेषणमर्थवत्-यथा नीलो घटः, कृष्णा गौरित्यादिपु, सम्भवव्यभिचाराभावे विशेषणमनर्थक-यथा शीतो ऽनलः, श्यामो भ्रमर इत्यादिपु, ततश्चात्र केवलिन इति धर्मतीर्थकरविशेषण श्यामो पलसे होनेवाले अर्थका त्याग करना न्यायविरुद्ध है, 'केवली' पदके देनेका भी यही तात्पर्य समझना चाहिये ।
____ यहां पर शका होती है कि-'विशेषण' सभव अथवा व्यभिचार होने पर दिया जाता है, जैसे-'नीले घडे को लाओ' यहा पर घडे का नीला होना सभव भी है, और यदि केवल 'घडेको लाओ' ऐसा कहते हैं तो काले पीले आदि घडों का व्यभिचार भी है, इसलिए यहा 'नीला' विशेषण देना उचित है। और जहा पर सभव तथा व्यभिचार न हो वहा विशेषण का देना व्यर्थ होता है, जैसे 'ठढी अग्नि' या अग्नि में उढापन सभव नही है, ऐसे ही 'काला भौरा' यहा पर भौरे में कालेपन के सिवाय दुसरे वर्ण का व्यभिचार नहीं है, मर्थन। त्या ४ ते न्यायवि३८ छ, "केवली" ५६ मापातु ॥२६१ पY ઉપર પ્રમાણે સમજી લેવું જોઈએ
અહિં એક શક થવા સંભવ છે કે વિશેષ, સભવ અથવા વ્યભિચાર થતું હોય તે સ્થળે આપવામાં આવે છે, જેવી રીતે કે –“નીલા ઘડાને લાવો’ અહિં ઘડાનુ નીલા હોવા પણ સંભવિત છે, અને જે માત્ર “ઘડાને લાવે એ પ્રમાણે કહે તે કાળે, પીળ આદિ ઘડાઓને વ્યભિચાર પણ છે એટલા માટે અહિં “નીલ” વિશેષણ આપ્યું તે ઉચિત છે અને જ્યાં આગળ રાસ તથા વ્યભિચાર થતું નથી ત્યા વિશેષણ આપવું તે વ્યર્થ થાય છે જેવી રીતે કે “શીતલ અગ્નિ” અહિં અગ્નિમાં શીતલતાને સંભવ નથી, તેવી જ રીતે
કાલા ભમરા” અહિં ભમરામ કાળાપણુ વિના બીજા ૨ગને વ્યભિ ચાર નથી એટલા માટે એવા વિશેષણે આપવા વ્યર્થ છે તે કારણથી
