________________
५४
S
राजनीयसूत्रे
क्रोधादीनां विफलीकरण
,
सृचितं मार्दवपधानादिपदैस्तेपामुदयनिरोधः सुचितः । अथवा-यत- एत्र जितक्रोधादिः, अत एव क्षमादिप्रधान इति हेतु हेतुमद्भावाद् विशेष बोध्य इति । तथा- 'ज्ञानसम्पन्नः' इत्यादिपदैः ज्ञानादिममात्र सूचितम् । 'ज्ञानप्रधानः' इत्यादिपदेस्तु ज्ञानादिप्राधान्यं सूचितमिति ॥ मु० १०७ ॥
मूलम् - तरणं सावत्थीए नयरीए सिंघाडग-तिय- चउक्कखच्चर - चउम्मुह - महापहपहेतु महया जणसदेइ वा जणबृहेइ वा जणबोलेइ वा जणुम्मीइ वा जणुकलियाइ वा जणसंनिवाएइ वा जाव परिसा पवोसइ ।
2 A
J
एणं तस्स चित्तस्स सारहिस्त तं महया जणस च जाव जणसंनिवार्य च सुताय पासित्ता य इमेयारूवे अज्झत्थिए जाव ससुप्पज्जित्था किणं अज्ज सावत्थीए जयरीए इंदमइ वा
यह अन्तर हैं कि जो जितक्रोधादि होता है वह उदयावस्थाप्राप्त क्रोधादिकों को विफल बना देता है, और जो मार्दवधानादि पदों वाला होता है वह क्रोधादिकों के उदय का निरोध कर देता है । यही बात मृचित करने के लिये इन पदों को भिन्नर रूप में रखा गया है । जिस कारण वह जितक्रोधादि होता है, उसी से वह क्षमादिमधान होता है - इस तरह हेतुहेतुमद्भाव को लेकर इनमें विशेषता जाननी चाहिये, तथा 'ज्ञानसंपन्न' इत्यादि पदों द्वारा सिर्फ ज्ञानादियुक्तता सूचित की गई है और 'ज्ञानप्रधान' इत्यादि पदों द्वारा उनमें प्रधानता प्रकट की गई है । . १०७ ॥ આવ વગેરેમા આ તફાવત છે કે જે જિતક્રોધી વગેરે હાય છે તે ઉદ્દપયાવસ્થા પ્રાપ્ત ક્રોધાદિકાને ઋફળ બનાવી મૂકે છે. અને જે માન પ્રધાનાદિપટ્ટાવાળા હાય છે તે ોધાદિકાના ઉદયને નિરોધ કરે છે. એ વાતને સૂચિત કરવા માટે જ આ પટ્ટાનું ભિન્ન ભિન્ન રૂપમાં ગ્રહણ ‘કરાયું છે. જેને લઈને તે જિતાધાદિ હાય છે, તેને લઈને જ તે ક્ષમાદિત્રધાન હોય છે. આ પ્રમાણે હેતુ હેતુમદ્રભાવને લઇને એમनाम विशेषता ललुवी लेखे तेभन "ज्ञानसंपन्न" वगेरे यह बडे ईत ज्ञानाहि युग्तता सूचित हवामां गावी छ भने "ज्ञानप्रधान" वगेरे यहो बडे तेभनामां પ્રધાનતા પ્રકટ કરવામાં આવી છે. ૧૦૭ા