________________
सुबोधिनी टीका. सू. ७ देवकृत' समवसरणभूमिसंमार्जनादिकम्
1
क्रीडागृहादियुक्तं कुत्रिमवनं वा अत्वरितं त्वरावर्जितं यथा स्यात्तथा सम्ममाजयेदिति परेण सम्बन्धः, एवम् - अचपलं- चापल्यवर्जितं ययास्यात्तथा अस स्भ्रान्तं-सम्भ्रमवर्जितं यथा स्यात् तथा त्वरादिभिः सम्यक संम्ममार्जनाया असंभवादत्वरिताद्युपादानम्, निरन्तरम्, अन्तरालस्थलमा नापूर्वकं यथा स्याराधा सुनिपुर्ण सम्यक् सकलकचचरापसारणपुरस्सरं यथास्यात्तथा सर्वतःसर्वा दिक्षु समन्तात् सर्वामु विदिक्षु सम्प्रमार्जयेत्, एवमेव अनेनैव प्रकारेण तेऽपि पूर्वोक्ता अपि सूर्याभस्य देवस्य आभियोगिका देवाः संवर्तवातान् विकुर्वन्ति, ननको, स्वरारहित चपलतारहित, एवं संभ्रम रहित होकर अच्छी तरह से साफ करता है.। इसी प्रकार से सूर्यामदेव के उन आभियोगिक देवोंने संवर्तक वायुओं की विकुर्वणा करके श्रमण भगवान महावीर के पास की ' 'एक योजन परिमित वर्तुलाकर भूमिको अच्छी तरह से प्रमार्जित कर दिया. पहिले जो अत्वरित आदि क्रियाविशेषण कहे गये हैं उनसे सूत्रकार यह प्रदर्शित करना चाहते हैं कि त्वरादियुक्त होकर किया गया प्रमार्जनादि कार्य ठीक २ रूप में नहीं हो सकता है. निरन्तर एवं सुनिंपुण पदों से यहां ऐसा समझाया गया है कि राजाङ्गण आदि के जो हैं उनमें जितना कूडा करकट वगैरह पडा हो उस पर ही उन राजानण आदि की अच्छी सफाई
अन्तराल
स्थल
कही जाती है. “ सर्वतः समन्तात् " पद यहां यह प्रकट करते हैं कि उनकी सफाई चारों दिशाओं में और चारों विदिशाभों में अच्छी तरह से ढंगपूर्वक की गई होनी चाहिये. तो पूर्वोक्त विशेषणों वाला वह भृत्य
18 A
७५
सब की सफाई
વાહન વ્યવહારવાળા તેમજ કીડાગૃહ વગેરેથી સપન્ન કૃત્રિમ વનને, ત્વરા રહિત ચપલતા રહિત સભ્રમ રહિત થઇને સારી રીતે સ્વચ્છ મનાવે છે. તેમજ સૂર્યાભદેવના તે આભિયાગિક દેવે એ સવંક વાયુઓની વિણા કરીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ની પાસેની એક ચેાજન જેટલી વર્તુલાકાર ભૂમિને સારી રીતે પ્રમાર્જિત કરી દીધી સાફ કરી દીધી જે અત્વરિત વગેરે ક્રિયાવિશેષણા લગાડવામાં આવ્યાં છે. તેમનાથી સૂત્રકાર એ વાત સ્પષ્ટ કરવા માગે છે કે ત્વરા વગેરેથી યુકત થઈને કરવામાં આવેલું વાસીદુ વાળવા જેવું કામ સારી રીતે થઈ શકતુ નથી. નિરંતર અને સુનિપુણ્ પદોથી અહીં એ વાત સમજાવવામાં આવી છે કે રાજાઙ્ગણુ વગેરેના જે અતરાલના
સ્થળે છે તેમાં જેટલે કચરા વગેરે છે તેની સફાઈ કરવાથી જ રાજાણુ વગેરેની साने शेते स्व२छता थ∫ शड़े तेभ छ ' सर्वतः समन्तात् " आपड़ीं थे વાત બતાવે છે કે તેમની સાફસૂફી ચેામેર-ચારે દિશાએમાં અને ચારે વિદિશાઓમાં