Page Text
________________
३४०
राजप्रश्नीयम्
२
-
रूपपर्यन्तपदानां व्याख्या-एकादशमगे गता। नेपां-पूर्वी कानों द्वाराणी वर्ण:स्वरूपम् , एवं भवति-तद्यथा-नेमाः-द्वारभृमिभागावं निष्क्रान्ताः प्रदेशाः वज्रमयाः-वचरत्नमयाः, प्रतिष्ठानानि-मूलपादाः रिमयानि-रिटरत्नमयानि, स्तम्भाः-चैडूर्यमया-चैयरत्नमयाः, ते कीदृशाः ? इत्याह-जातरूपोपचितप्रवरपञ्चवर्णमणिरत्नकुहिमतला:-जातरूपेण--स्वर्णेन उपचिताः-युक्ता ये प्रवरा-श्रेष्ठाः पञ्चवर्णाः-कृष्ण-नील-पीत-रक्तश्वेतवर्णाः मणयः-चन्द्रकान्ता दयः, तथा तादृशानि रत्नानि-कतनादीनि चेत्युभयः 'कुटिमतलं-नियद्धंभूमितलं- येषां ते तथा, एलुका:-अयं देशीयो देहल्यर्थकः शब्दस्तेन देहल्य इत्यर्थः, ते च हंसगर्भमयाः-हंसगर्भ नामक रत्नविशेषमयाः, इन्द्र कोला:द्वारावयवाः गोमेदमयाः-गोमेदरत्नम याः, द्वारचेटयः-द्वारशाखाःलोहिताक्षमन्यः लोहिताक्षरत्नमय्यः, उत्तराङ्गानि-उत्तराणि द्वारस्योपरितिर्यकस्थितानि अङ्गानि-.. लेकर 'सस्सिरीयख्या' पद तक की व्याख्या भी उसी ११ वें बुत्र में कर दी गई है. इन कथितद्वारों का स्वरूप कैसा है ? सो अब यही वात प्रकट की जा रही है. इन सब द्वारों के नेमद्वार के भूमिभाग से उपर निकले। हुए प्रदेश-वज्ररत्नमय है. प्रतिष्ठान-मूलपाद-रिटरत्नमय है. स्तंभ-खंभे वैडूर्यमय है. इन खंभों का कुटिमवल-निवद्धभूमितल-सुवर्ण से उपचितयुक्त श्रेष्ठ पांचवर्णो के-कृष्णनील, पीत, रक्त, श्वेतवर्ण के मणियों से । -चन्द्रकान्त आदिको से-तथा इसी प्रकार के वर्गवाले कके तनादि रत्नों । से बनाया गयाहै. ईनकी एलुका देहलियां-(एलुकाशब्द देशोय है और वह देहली इस अर्थ का वाचक है) हँसगर्भ नामक रत्नविशेपों की बनी हुई इन्द्रकोलद्वार के अवयव गोमेद रत्न के बने हुए है द्वारचेटियां-द्वारशाखाएँ-लोहिताक्षरत्न निर्मित हैं, उत्तराङ्ग-उत्तर द्वार के ऊपर तिरछे स्थितअग-अवयव. ज्योतीપદ સુધીની વ્યાખ્યા પણ અગિયારમાં સૂત્રમાં કરવામાં આવી છે. આ બધા દરવાજાઓનાં સ્વરૂપ કેવાં છે? એજ વાત અહીં હવે સ્પષ્ટ કરવામાં આવે છે કે–આ બધા દરવાજાઓના નેમ-દરવાજના ભૂમિભાગથી ઉપર નીકળેલે ભાગ-વારમય છે. प्रतिष्ठान-भूजपा-रिटरत्नभय छ. स्तमा थामसायाब भय छ. या थालमा એનું કુદ્ધિમતલ–નિબદ્ધભૂમિતલ –સુવર્ણથી યુકત શ્રેષ્ઠ પાંચ વર્ણના-કૃષ્ણ, નીલ, પીત, રકત, વેતવર્ણના–મણિઓથી ચંદ્રકાંત વગેરેથી–તેમજ આ જાતનાજ વર્ણના કકેતન વગેરે રત્નથી બનાવવામાં આવેલું છે. એમની એલુકાઓ–ઉંબસઓ (એલુકા શબ્દ દેશીય છે અને તે ઉંબરો આ અર્થને વાચક છે.) હંસ ગર્ભના મકરનવિશેષોની બનેલી છે; ઈન્દ્રલે-દ્વારના અવય-ગેમેટરનના બનેલા છે. દ્વાર શાખાઓ-લેહિ. તાક્ષરનની બનેલી છે. ઉત્તરાંગ-ઉત્તરદ્વારની ઉપરના ગોઠવેલા અંગે–અવયે- -
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |