Page Text
________________
८८
प्रशापनासूत्रे सद्भावात् संख्यगुणत्यम्, वादर पृथिव्यप् प्रत्येक वनस्पतिकायिकेपु संलगे यगुणेषु पञ्चेन्द्रियतियायोनिकमनुष्येषु भवनपतिवानच्यन्तरज्योतिष्कसौधर्मशानदेवेषु च तेजोलेश्यायाः सद्भावात् तस्याः पद्मले श्यापेक्षयापि संख्येगुणत्वमवसेयम्, सिद्धानार, लेश्यानां प्राक्तना पेक्षयाऽनन्तगुगत्वाद् अलेश्यानाभनन्तगुणवं बोध्यम्, सिद्धेभ्योऽपि वनस्पतिकायिकानां कापोतलेश्यावता मनन्तगुणत्वात् कापोतले श्याया अनन्ततुणत्यमुक्तम्, क्लिष्ट क्लिष्टतराध्यवसायानां प्रभूततराणां सदाशत् कापोतलेश्यापेक्षयापि नीलकृष्णलेश्यानां विशेषाधिक च. मुक्तम्, सले यामध्ये च नीलले श्यादीनामपि समावेशार कृष्णलेश्यापेक्षयापि सळेश्यानां विशेषाधिस्त्वमुक्तमिति भानः ॥ सू० ९ ॥ में, मनुष्यों में तथा सनत्कुमार, माहेन्द्र और ब्रह्मलोक नामक कल्प पदम में लेल्या का सद्भाव होने से लेश्या वाले जीव संख्यातगुणा अधिक कहे हैं । तेजोलेश्या बादर पृथ्वीकायिकों, अकायिकों, प्रत्येकवनम्पतिमायिकों में संख्या तगुणा पंचेन्द्रिय तियचों में, मनुष्यों में, भवनपति, वानपसर, ज्योतिष्क, सौधर्मदेव, और ईशानदेनों में पाई जाती है, अतएव पदमलेश्या वाले जीवों को अपेक्षा तेजोलेश्या वाले जीव संरूपालगुना अधिक हैं । लेश्यारहित सिद्ध जोव पूर्वोक्त तेजोलेश्या वालों की अपेक्षा अनन्तगुणित अधिक है, इस कारण अलेश्य जीव अनन्तगुणा अधिक कहे गए हैं। सिद्धों की अपेक्षा कापोतलेश्या वाले वनस्पतिकायिक जीव अनन्तगुणित होते हैं, इस कारण कापोत लेश्या वाले जीव अनन्तगुणा हैं । क्लिष्ट और क्लिष्टतर अध्यवसायवाले जीव अपेक्षा कृत अधिक होते हैं, इस कारण कापोतलेश्यावालों की अपेक्षा नीललेश्या वाले और नीललेश्या वालों की अपेक्षा कृष्णलेश्या बाले जीव विशेषाधिक होते हैं। સનકુમાર, મહેન્દ્ર અને બ્રહાલેક નામક કપમાં પલેક્ષાને સદભાવ હોવાથી પદ્મશ્યાવાળા છવ સંખ્યાલગણ અધિક કહ્યા છે તેજલેશ્યા બાદર પૃથ્વી કાચિકે, અપૂકાયિક, પ્રત્યેક વનસ્પતિકાચિકેમાં, સંખ્યાતગણુ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચમા, મનુષ્યમાં ભવનપતિ, વાગ્યન્તર, તિ, સૌધર્મદેવ અને ઈશાન દેવમાં મળી આવે છે, તેથી જ પદ્મ લેશ્યાવાળા જીની અપેક્ષા તેજલેશ્યાવાળા જીવ સંધ્યાતગણું અધિક છે, લેગ્યા વિનાના સિદ્ધજીવ પૂર્વોક્ત તે લેશ્યાવાળાઓની અપેક્ષાએ અનન્તગણ અધિક છે, એ કારણે અલેશ્ય જીવ અનન્તગણ અધિક કહેલા છે સિદ્ધોની અપેક્ષા કાજેતલેશ્યાવાળા વનસ્પતિકવિક જીવ અનનગુણું હોય છે, એ કારણે કાપેલેશ્યાવાળા જીવ અનન્તગણુ છે. કલીષ્ટ અને કિલષ્ટતર અધ્યવસાયવાળા જીવ અપેક્ષાકૃત અધિક હોય છે, એ કારણે કાપતલેશ્યાની અપેક્ષાએ નીલલેશ્યાવાળા અને નીલલેશ્યાવાળાઓની અપેક્ષાએ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા જીવ
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |