________________
६०८
प्रमापनासूत्र कियत् पृथुत्वेन प्रज्ञप्तस् ? गौतम ! शरीर प्रमाणमा पृशुवन, पृथिवीशयिकानों भदन्त ! स्पर्शनेन्द्रियं कतिप्रदेशिकं प्रसप्तम् ? गौतम ! अनन्त प्रदेशिकं प्रजमम्, पृथिवीकायिकानां भदन्त ! स्पर्शनेन्द्रियं कतिप्रदेशायगादं गताम् ? गौतम ! अमंगयेयप्रदेगावगार्ट प्रनामम्, एतेषां खलु भदन्त ! पृथिवीकायिकानो स्पर्शनेन्द्रियस्य अवगाहनार्थगया, प्रदेशार्थतया, अवगाहनप्रदेशाधतया कतराणि कतरेभ्योऽल्पानिया, वहकानि वा, तल्यानि, विशेषाधिकानि वा ? गौतम ! सर्वस्तोकं पृथिवीकायिकानां स्पर्शनेन्द्रियम् अवगाहनार्थत्या, तच्चैव लस्स असंखेज्जाभार्ग पाहल्लेणं पण्णत्ते) हे गौतम ! अंगुल के असंख्यातवें भाग की बहुलता वाली है (पुढदिकाल्याण मंते ! फानिदिए फेवइय पोहण पण्णते ?) हे भगवन् ! पृथ्वोकायिकों की स्पर्शनेन्द्रिय कितनी पृथु कहींहै ? (गोयमा ! सरीरप्पमाणमेत्ते पोहत्ते गं) हे गौतम शरीर के बराबर पुथु-मोटी कही है। (पुढाविकाच्या णं भंते ! फालिदिए कहपपसिए पण्णत्त?) हे भगवन, पृथ्वीकायिकों की स्पर्शनेन्द्रिय कितने प्रदेशगो की कही है ? (गोयना ! अणंतपएसिए पण्णत्ते) हे गौतम ! अनन्तप्रदेशी की है (पुनविकाइयाणं भंते ! फसिदिए कह पएसोगाढे पण्णत्त ?) हे भगवन् ! पृथ्वीकायिकों की स्पर्शनेन्द्रिय कितने प्रदेशों में अवगाढ है ? (गोयमा ! असंखेज्जपएसोगाढे पण्णत्ते) हे गौतम! असंख्यात प्रदेशों में अवगाह कही है (एएसि णं भंते ! पुढयिकाइयाणं फासिं. दियस्स ओगाहणट्टयाए पएसद्वयाए ओगाहणपएसट्टयाए कयरे कयरेहिनो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा?) हे भगवन इन पृथ्वीकायिको की स्पर्शनेन्द्रिय, की अवगाहनार्थता, प्रदेशाधता तथाअवगाहना-प्रदेशार्थता की अपेक्षा कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक है ? (गोयमा ! भाग वाहल्लेणं पण्णत्ते) से गौतम! मसुखना मध्यातमा सासनी सतापाणी छे (पुढवि काइयाण भंते ! फासि दिए केवइयं पोहत्तेणं पण्णत्ते) सायन् ! यायिहानी २५शन. न्द्रिय सी qिA ही छ ? (गोयमा ! सरीरप्पमाणमेत्ते पोहत्तेणं) गीतमा शरीरना 243ी विश (पुढविकोइयाण भंते ! फासि दिए इ पएसिए पण्णत्ते ?) 8 लगवन् ! पृथ्वीयिटीनी स्पन्द्रिय डेटा प्रशानी ही छ १ (गोयमा! अणंतरएसिए पण्णत्ते) है गौतम ! मनन्त प्रशी ही छ (पुढविकाइयाणंभंते ! फासिदिए कई पएसोग डे पण्णत्ते)હે ભગવન્ ! પૃથ્વીકાયિકની સ્પર્શનેન્દ્રિય કેટલા પ્રદેશમાં અવગાઢ રહી છે
(एसिणं भंते ! पुढविकाइयाणं फासिं दियरस ओगाहणद्वयाए पएसटुयाए ओणाहणपए सट्टयाए कयरे कयरेहिं तो अप्पा वा, वहुया वा, तुल्लो वा, विसेसाहिया वा ) 3 ला. વન! આ પૃથ્વીકાયિોની સ્પર્શનેન્દ્રિયની અવગાહનાર્થતા, પ્રદેશાર્થતા તથા અવગાહના પ્રદેશાર્થતાની અપેક્ષાએ કેણ કેનાથી અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે -
(गोयमा । सव्वत्योवे पुढविकाइयाएं फासि दिए ओगाहणट्टयाए) गौतम ! माथा