________________
९१९
प्रबोधिनी टीका पद ५ सू०१६ सामान्यस्कन्धपर्यायनिरूपणम् एकप्रदेशावगाढो भवति तदा एकप्रदेशावगाढो द्विप्रदेशावगाढा पेक्षया प्रदेशहोनो भवति, द्विप्रदेशावगाढस्तु तदपेक्षया प्रदेशाभ्यधिको भवति इति भावः, 'टिईए चाणवडिए' स्थित्या चतुःस्थानपतितो भवति, 'वण्णगंध रसउवरिल्लचउफासपज्जवेहिं छट्टाणवडिए ' वर्णगन्धरसैरुपरितन चतुःस्पर्शपर्ययैः शीतोष्णस्निग्धरूक्षस्पर्शपर्यवैः परस्थानपतितो भवति, 'उक्कोसपएसियाणं भंते ! संधाणं पुच्छा' हे भदन्त ! उत्कृष्टप्रदेशिकानाम् अनन्तप्रदेशिकानामित्यर्थः स्कन्धानां कियन्तः पर्यवाः प्रज्ञताः ? इति पृच्छा, भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'अनंता पज्जवा पण्णत्ता' उत्कृष्टप्रदेशिकानां स्कन्धानामनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः, गौतमः पृच्छति - 'सेकेणणं भंते ! एवं बच्चइ - उक्कोसपएसियाणं खंधाणं अनंता कता हो तो एक प्रदेश की ही हो सकती है । अधिक हीनाधिकता का संभव ही नहीं है । जो दो जघन्यप्रदेशी स्कंध एक प्रदेश में अवगाढ हैं, उनमें अवगाहना की दृष्टि से तुल्यता है दो प्रदेशों में जो अवगाढ हैं वे भी तुल्य अवगाहना वाले हैं । एक जघन्यप्रदेशी स्कंध दूसरे जघन्य प्रदेशी स्कंध से स्थिति से चतुःस्थानपतित होता है, वर्ण आदि से तथा शीत, उष्ण, स्निग्ध और रूक्ष स्पर्शो के पर्यायों से पद्स्थान पतित होता है।
भगवन् ! उत्कृष्टप्रदेशी स्कंधों की पृच्छा ? अर्थात् उत्कृष्टप्रदेशी स्कंधों के कितने पर्याय होते हैं ?
भगवान् उत्तर देते हैं - गौतम ! उत्कृष्टप्रदेशी स्कंधों के अनन्त पर्याय होते हैं ।
गौतन हे भगवन् ! किस कारण ऐसा कहा है कि उत्कृष्ट प्रदेशी ધિકતા થાય તે એક પ્રદેશની થઇ શકે છે. અધિક હીનાધિકતાનેા સભવ થતા નથી. જો કે જઘન્ય પ્રદેશી ન્ય એક પ્રદેશથી અવગાઢ છે, તેમાં અવગાહનાની દૃષ્ટિએ તુલ્યતા છે. એ પ્રદેશામાં જે અવગત છે, તેએ પણ તુલ્ય અવગાહના વાળા છે, પણ એક જઘન્ય પ્રદેશી સ્કન્ધ ખીજા જઘન્ય પ્રદેશી સ્કન્ધી સ્થિતિમાં ચતુઃસ્થાન પતિત થાય છે. વધુ આદિથી તથા શીત, ઉષ્ણુ, સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શોના પર્યાયેાથી પત્સ્વાન પતિત છે.
હે ભાવન્ ! ઉત્કૃષ્ટ પ્રદેશી કન્યે!ની પૃચ્છા ? અર્થાત્ ઉત્કૃષ્ટ પ્રદેશી કન્યાના કેટલા પર્યાય થાય છે?
શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ ! ઉત્કૃષ્ટ પ્રદેશી સ્કન્ધાના અનન્ત પર્યાય થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી :-હે ભગવન્ ! શા કારણે એવુ કહ્યુ
अष्ट