Page Text
________________
प्रमेययोधिनी टीका पद ५सू.१४ द्विप्रदेशिकपुद्गलपर्यायनिरूपणम् ८४९ प्रज्ञप्ताः इति ? भगवान् आह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'जहण्णोगाहणए संखेज्जपएसिए' जघन्यावगाहनकः संख्यातप्रदेशिकः स्कन्धः 'जहणोगाहणगम्स' जघन्यावगाहनकस्य 'संखिजपएसियस्स' संख्यातप्रदेशिकस्य 'दव्वट्ठयाए तुल्ले' द्रव्यार्थतया तुल्यः 'पएसट्टयाए दुद्वाणवडिए' प्रदेशार्थतया द्विस्थानपतितः 'ओगाहणट्टयाए तुल्ले' अगाटनापेक्षया तुल्यः टिईए चउढाणवडिए' स्थित्या चतु:स्थानपतितः 'वण्णाइचउफासपज्जवे हि य छटाणवडिए' वर्णादि चतुस्पर्शपर्यवैः पट्स्थानपतितो भवति एवं उबोसोगाहणए वि' एवमेव उत्कृष्टावगाहनकोऽपि वोध्यः 'अजहण्णमणुकोसोगाहणए वि एवं चेव' मध्यमावगाहनकोऽप्येवमेव अवगाहना वाले संख्यातप्रदेगीस्कंध के अनन्त पर्याय हैं ? ।
भगवान-हे गौतम ! एक जघन्य अवगाहना वाला संख्यातप्रदेशी स्कन्ध दूसरे जघन्य अवगाहनाबाले संख्घातप्रदेशी स्कंध से द्रव्य की दृष्टि से तुल्य है। प्रदेशों की दृष्टि से हिस्थानपतित होता है, अर्थात् जघन्य अवगाहना वाला संख्यानप्रदेशी एक स्कंध दूसरे जघन्य अवगाहना वाले संख्यातप्रदेशी स्कंध से संख्यातप्रदेश हीन अथवा संख्यातगुणप्रदेशहीन होता है । और यदि अधिक विवक्षित हो तो संख्यातमागप्रदेशाधिक या संख्यातशुणप्रदेशाधिक होता है । अवगाहना से तुल्य होता है, क्योंकि दोनों ही जघन्य अवगाहना वाले हैं। स्थिति की दृष्टि से चतुस्थानपतित होता है, अर्थात् असं ख्यातनाग हील, संख्यातभाग हीन, संख्यातगुण हीन अथवा असंख्यातगुण हीन होता है। अधिक विरक्षित होतो असंख्यातभाग अधिक, संख्यातभाग अधिक, संख्यातगुण अधिक या असंख्यातઅવગાહનાવાળ સંખ્યાત પ્રદેશ અન્વના અનન્ત પર્યાય છે
શ્રીભગવાન-હે ગીત 'એક જઘન્ય અવગાહનાવાળા સંખ્યાત પ્રદેશી સ્ક બીજા જઘન્ય અવાગાહનાવાળા સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કન્ધથી દ્રવ્યની દષ્ટિએ તુલ્ય છે. પ્રદેશોની દષ્ટિએ ક્રિસ્થાન પતિત થાય છે. અર્થાત્ જઘન્ય અવગાહના વાળ સંખ્યાત પ્રદેશની સ્કન્ય બીજ જઘન્ય અવગાહનાવાળ સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કથી સંખ્યાત ભાગ પ્રદેશ હીન અથવા સંખ્યાતગુણ પ્રદેશ હીન થાય છે, જે અધિક વિવક્ષિત હોય તે સંખ્યાત ભાગ પ્રદેશાધિક અગર સંખ્યાત ગુણ પ્રદેશાધિક થાય છે, અવગાહનાએ તુલ્ય બને છે. કેમકે બન્ને જઘન્ય અવગાહનાવાળા છે, સ્થિતિની દષ્ટિએ ચતુઃસ્થાન પતિત થાય છે. અર્થાત અસં. ખ્યાત ભાગ હીન, સંખ્યાત ભાગહીન, સખ્યાન ગુણહીન, અથવા અસંખ્યાત ગુણ હીન થાય છે. અધિક વિવાદિત હોય તે અસ ખ્યાત ભાગ અધિક, સંખ્યાત ભાગ અધિક, સંખ્યાત ગુણ અધિક, વા અસંખ્યાન ગુણ અધિક થાય છે,
पु०१०७
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |