________________
प्रशापनासूत्रे
प्रज्ञप्ता: ? इति पृच्छा, भगवान् आह - 'गोयमा !" हे गौतम! 'अणता पज्जवा पण्णत्ता ?' जघन्यावगाहनकानां त्रिदेशिकपुद्गलस्कंधानाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञताः । गौतमः पृच्छति - 'सेकेणट्टेणं भंते ! एवं बुचइ - जहष्णोगाहणगाणं तिपए सियाणं 'अणंता पज्जवा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! तत् अथ केनार्थेन - कथं तावत्-एवम् - उक्तरीत्या, उच्यते यत्-जयन्यावगाहनकानां त्रिप्रदेशिकाना पुद्गल स्कन्धाना मनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम 1 'जहा दुपएसिए जहण्णोगाहणए' यथा द्विदेशिकपुद्गलस्कन्धो जयन्याअवगाहनकः प्रतिपादितः तथा त्रिदेशिकः पुद्गलस्कन्धोऽपि जघन्यावगाहनकः प्रतिपत्तव्यः 'उक्कोसोगाद्दणएवि एवं चेव' एवं उत्कृष्टावगाहनकोऽपि एवमेव आकाशस्य त्रिप्रदेशावगाहनकोऽपीत्यर्थः त्रिप्रदेशिकः पुद्गल स्कन्धः एवञ्चैव जघन्यावगाहनक द्विप्रदेशिक पुगल स्वान्धवदेवावसेयः, 'एवं अजहण्णमणुको सो गाहृणएवि' एवम् - उक्तरीत्या, अजघन्यालुत्कृष्टावगाहनकोऽपि त्रिदेशिकः पुद्गलस्कन्धः जघ
८४४
भगवान् हे गौतम ! अनन्त पर्याय हैं ।
गौतम - हे भगवन् ! किस कारण ऐसा कहा गया कि जघन्य अव गाहना वाले त्रिप्रदेशी स्कंधों के कितने पर्याय हैं ?
भगवान् हे गौतम ! जघन्य अवगाहना वाला एक त्रिपदेशी स्कंध दूसरे जघन्य अवगाहना वाले त्रिप्रदेशी स्कंध से द्रव्य की दृष्टि से तुल्य है, इत्यादि प्ररूपणा हिप्रदेशी स्कंध के समान ही समझना चाहिए ।
उत्कृष्ट अवगोहना वाला अर्थात् आकाश के तीन प्रदेशों में स्थित त्रिदेशी स्कंध भी इसी प्रकार समझ लेना चाहिए । मध्यम अवगाहना वाले त्रिमदेशी स्कंध की प्ररूपणा भी जघन्य अवगाहना बाले द्विप्रदेशी स्कंध के समान ही समझना चाहिए, त्रिप्रदेशी पुढल
श्री भगवान्. - हे गौतम! अनन्त पर्याय छे.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-ભગવન્ 1 એમ શા કારણે કહેવાયુ કે જઘન્ય અવ ગાહનાવાળા ત્રિ પ્રદેશી સ્કન્ધાના અનન્ત પર્યાય છે?
શ્રી ભગવન્હે ગૌતમ ! જઘન્ય અવગાહનાળા એક ત્રિપ્રદેશી કન્ય ખીજા જઘન્ય અવગાહનાવાળા ત્રિપ્રદેશી સ્કન્ધથી દ્રવ્યની દૃષ્ટિએ તુલ્ય છે, ઇત્યાદિ પ્રરૂપણા દ્વિપ્રદેશી સ્કન્ધના સમાન જ સમજી લેવી જોઇએ.
ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા અર્થાત્ આકાશના ત્રણ પ્રદેશમાં સ્થિત ત્રિપ્રદેશી સ્કન્ધ પણ એજ પ્રકારે સમજી લેવા જોઇએ. મધ્યમ અવગાહનાવાળા ત્રિપ્રદેશી સ્કન્ધની પ્રરૂપણા પણ જઘન્ય અવગાહનાવાળા વિપ્રદેશી સ્કન્ધના સમાન સમજવી જોઈએ. ત્રિપ્રદેશી પુદ્દગલ સ્કન્ધની જઘન્ય અવગાહના એક આકાશ પ્રદેશમાં,