________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५ सृ.११ पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां पर्यानिरूपणम् ७३७ पस्यानपतितो भवति, 'जहा आभिणियोहियनाणी तहा मड अन्नाणी सुय अन्नाणी य' यथा आभिनिवोविकज्ञानी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः प्रतिपादितस्तथा मत्यज्ञानी श्रुताज्ञानो च पञ्चेन्द्रियतिर्थयोनिका प्रतिपादयितव्यः 'जहा ओहिनाणी तहा विभंगनाणी वि' यथा अवधिनानी पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकः प्रतिपादितस्तथाविभङ्गज्ञानी अपि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः प्रतिपादयितव्यः, तथा चावधिज्ञानिवद् विभङ्गज्ञानी अपि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः स्थित्या त्रिस्थानपतितो भवति असं ख्येयवीयुपो विभङ्गज्ञानासं भवात्, तथाचोक्तं मले टीकायाञ्च, 'ओहि विभंगेमु नियमा तिढाणवडिए किं कारणं ! भन्नड ओहिविभंगा असंवेज्जवासाउयस्स नत्थि' इति 'चक्खुदंसणी अचकबुद्धसणी य जहा आभिणियोहियनाणी' चक्षुर्दर्शनी अचक्षदर्शनीच पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिको यथा आभिनियोधिकनानी पञ्चेन्द्रियलियग्योनिकः प्रतिरादितस्तथा प्रतिपादनीय: 'ओहिदंमणी जहा ओहिनाणी' अवधिदर्शनी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिको यथा उक्तस्तथा अवधिज्ञानी पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिको वक्तव्यः 'जत्थ नाणा तत्थ अन्नाणा नत्यि' यत्र ज्ञानानि भवन्ति तत्र अज्ञानानि
मत्यज्ञानी और लताज्ञानी की बक्तव्यता आभिनियोधिकज्ञानी के समान एवं विलंगनाली की वक्तव्यता अवधिज्ञानी के समान समझ लेनी चाहिए। इस प्रकार विभंगज्ञानी पंचेन्द्रिय तिर्यच दूसरे विभंगज्ञानी पंचेन्द्रिय तिर्यच से स्थिति की दृष्टि से त्रिस्थानपतित होता है, क्योंकि असंख्यात वर्ष की आय वाले को विभंगज्ञान नहीं हो सकना । नृल और टीका में भी कहा है-'अवधिज्ञान और विभंगज्ञान में नियम से त्रिस्थान पनिन होता है, क्या कारण है ? कहते हैं-यबधिज्ञान और विभंगज्ञान असंख्यात वर्ष की आयु वाले को नहीं होते । चक्षुदर्शनी और अचक्षुदर्शनी की वक्तव्यता आभिनिबोधिकज्ञानी के समान है। अवधिदर्शनी पंचे. न्द्रिय तियच की वस्तता अवधिज्ञानी पंचेन्द्रिय तियच के ममान
| મત્યનાની અને તાજ્ઞાનીની વક્તવ્યના આભિનિબોધિકાનીના સમાન સજમવી. તેમજ વિર્ભાગજ્ઞાનની વક્તવ્યતા અવધિજ્ઞાનીના સમાન સમજી લેવી જોઈએ. એ પ્રકારે વિભગનાની પચેન્દ્રિય તિ ) બીજ વિભગનાની પચેન્દ્રિય તિય થી સ્થિતિની દ્રષ્ટિએ ત્રિસ્થાન પતિત થાય છે, કેમકે એસ ખ્યાત વર્ષની આયુવાળાને વિભગનાન નથી થઈ શકતું. મળ ટીકામાં પણ કહ્યું છે અવધિજ્ઞાન અને વિભંગનાનમાં નિયમથી ત્રિસ્થાન પતિત થઈ શકે છે. શું કારણ છે? કહે છે–અવજિજ્ઞાન અને ત્રિભંગનાન મ ખ્યાત વર્ષની આ વાળાને નથી હોતું, ચક્ષુદાની અને અચકુંદનીની વક્તવ્યતા આમિનિટ ધિક જ્ઞાનીના સમાન છે. અવધિદર્શની પચિ નિર્વચની વકતવ્યના
TO ९१