Page Text
________________
प्रबोधिनी टीका पद ५ सु. ६ नैरयिकाणां पर्यायनिरूपणम्
६५५
मिध्यादृष्टेथ सम्यग्दृष्टयुपमर्देनैव जायमानतया परस्परविरोधेन, सम्यग्दृष्टेर्ज्ञानानां मिथ्यावाज्ञानानामेव संभवेन ज्ञानसद्भावेऽज्ञानासद्द्भावात् अज्ञान सद्भावे च ज्ञानासदभावात् इत्यभिप्रायेणैवाह - 'जहा नाणा तहा अन्नाणावि भाणियव्या, नवरं जस्स अन्नाणा तरस नाणा न भवति' यथा ज्ञानानि भणितानि तथा अज्ञानान्यपि भणितव्यानि, किन्तु नवरं - पूर्वापेक्षया विशेषस्तु-यस्य अज्ञानानि भवन्ति तस्य ज्ञानानि न भवन्ति उभयेषां परस्परविरोधात्,
गौतमः पृच्छति - जहण्णचक्खुदंसणीणं संते ! नेरइयाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता?' हे भदन्त ! जघन्यचक्षुर्दर्शनीनां नैरयिकाणां कियन्तः पर्यवाः - पर्यायाः, प्रज्ञप्ताः ? भगवान् आह - 'गोयमा !" हे गौतम ! 'अनंता पज्जवा पण्णत्ता' जघन्यचक्षुर्दर्शनीनां नैरयिकाणाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रतप्ताः, गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति - 'सेकेणट्टेणं भंते ! एवं बुच्चइ-जहण्णचम्बुदंसणोणं नेरयाणं अनंता पज्जवा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! तत्-अथ केनार्थेन कथं तावत् एवम् उक्तरीत्या, उच्यते जघन्य चक्षुर्दर्शनीनां नैरयिकाणाम् अनन्ताः पर्यवा प्रज्ञप्ता इति ? भगवान् कारणमाह - 'गोमा ! हे गौतम ! 'जहण्णचक्रवुदंसणीणं नेरइए' जघन्य चक्षुहोता, क्योंकि दोनों परस्पर विरुद्ध हैं ।
जैसा ज्ञानों के विषय में कहा है, वैसा ही अज्ञानों के विषय में भी कहना चाहिए, विशेषता यह है कि जिस जीव में अज्ञान होता हैं उसमें ज्ञान नहीं होता ।
गौतम - हे भगवन् ! जघन्य
दर्शनी नारकों के कितने पर्याय
कहे गए हैं ?
भगवान् गौतम ! अनन्त पर्याय कहे गए हैं ।
गौतम - भगवन् ! किस कारण ऐसा कहागया है कि जघन्य चक्षुदर्शनी नारकों के अनन्त पर्याय कहे गए हैं ?
જે મિથ્યાદ્રષ્ટિ હોય છે તે સમ્યગ્દષ્ટિ નથી હેાત, કેમકે અને પરસ્પર વિરૂદ્ધ છે
જેવું જ્ઞાનના વિષયમા કહ્યુ છે-તેવું જ અજ્ઞાનના વિષયમાં પણ કહેવુ જોઇએ, વિશેષતા એ છે કે જે જીવમાં અજ્ઞાન હૈાય છે તેમા જ્ઞાન નથી હતું. શ્રી ગૌતમસ્વામી:ભગવન્ જઘન્ય ચક્ષુદનની નારકાના કેટલા પર્યાય કહેલા છે?
શ્રી ભગવાન્ :-- ગૌતમ । અનન્ત પર્યાય હેલા છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી–ભગવત્ । કયા કારણે એવુ' કહેવુ છે કે જઘન્ય ચક્ષુ દર્શીની નારકાના અનન્ત પર્યાય કહેલા છે ?
શ્રી ભગવાન્ -હુંગૌતમ ! એક જઘન્ય શાદની નારક ખીજા જઘન્ય
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |