Pragnapanasutram Part 02

SR No.: 009339
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1975
Total Pages: 1196
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_pragyapana
File Size: 80 MB

Page 340

प्रज्ञापनामुत्रे
-
अथ पर्याप्तत्रीन्द्रियाणामल्पबहुत्वमाह - 'खेत्ताणुवा एणं' क्षेत्रानुपातेनक्षेत्रानुसारेण, 'सव्वत्थोवा ते दिया पज्जत्तया उडलोए' सर्वस्तोकाः - सर्वेभ्योऽल्पाः, त्रीन्द्रियाः पर्याप्तकाः ऊर्ध्वलोके वर्तमाना भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'उडलोय तिरियलोए असंखेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लो के तत्प्रतरद्वयवर्तिनः पर्याप्तका स्त्रीन्द्रियाः असंख्येयगुणा भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि 'तेलोक्के असंखिज्जगुणा' त्रैलोक्ये - लोकत्रयवर्तिनः पर्याप्तकत्रीन्द्रिया असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए असं खिजगुणा' अधोलोकतिर्यग् लोके तत्प्रतरवर्तिनः पर्याप्तकाखीन्द्रिया असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'अहोलोए संखिज्जगुणा' अधोलोके वर्तमानाः पर्याप्तकाखीन्द्रियाः संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'तिरियलोए संखिज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाः पर्याप्तका स्त्रीन्द्रियाः संख्ये गुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः ।
३२२
5
अधोलोक में संख्यातगुणा अधिक हैं । अधोलोक की अपेक्षा तिर्यग् लोक में संख्यातगुणा हैं । कारण पूर्ववत्र जानना चाहिए ।
पर्याप्त त्रीन्द्रियों का अल्पबहुत्व - क्षेत्र के अनुसार सब से कम पर्याप्त त्रीन्द्रिय ऊर्ध्वलोक में हैं। ऊर्ध्वलोक की अपेक्षा ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोक में असंख्यातगुणा अधिक हैं । ऊ र्वलोक-तिर्यग्लोक की अपेक्षा त्रैलोक्य में असंख्यातगुणा हैं । त्रैलोक्य की अपेक्षा अधोलोक - तिर्यग्लोक में असंख्यातगुणा अधिक हैं । अधोलोक-तिर्यग्लोक की अपेक्षा अधोलोक से संख्यातगुणा अधिक हैं । अधोलोक की अपेक्षा तिर्यग्लोक में संख्यातगुणा अधिक हैं । कारण पहले कहे अनुसार जानना चाहिए ।
चौइन्द्रिय जीवों का अल्पबहुत्व - क्षेत्र के अनुसार विचार करने તિય કલાકમાં અસ ખ્યાત ગણા વધારે છે. અધેાલાક તિગ્લાક કરતાં અધેલેકમાં અસ ખ્યાતગણા વધારે છે અધેાલેાક કરતાં તિ કલાકમાં સ ખ્યાતગણા છે. તેનુ કારણ પૂર્વવત્ સમજી લેવું.
પર્યાપ્તક ત્રીન્દ્રિયેાનુ અલ્પ મહત્વ
ક્ષેત્રના કથન પ્રમાણે સૌથી કમ પર્યાપક ત્રીન્દ્રિય ઉલેાકમાં છે. ઉર્ધ્વ લેકના કરતા ઉલેાક-તિય કલાકમા અસખ્યાત ગણા વધારે છે. ઉલાક તિય કલેકના કરતાં Àલેાક્યમા અસ`ખ્યાતગણા છે. Àલેાકયના કરતાં અધેલેક તિય લેાકમા અસખ્યાત ગણા વધારે છે. અધેલેક-તિય લેકના કરતાં અધેાલેાકમા સખ્યાત ગણા વધારે છે. અધેલેાકના કરતાં તિય કલાકમાં સ`ખ્યાત ગણા વધારે છે. તેનું કારણ પહેલા પહેલ અનુસાર સમજી લેવું.