Page Text
________________
प्रतापनामा तेभ्यः 'उडलोयतिरियलोए' अवलोकतिर्यग्लोके-तत्प्रतरद्वयवर्तिनो द्वीन्द्रियाः 'असंखेज्जगुणा' असंख्येयगुणा भवन्ति, तिर्यग्लोकादृर्शलोंके, अर्थलोकात् तिर्यग्लोके द्वीन्द्रियतया समुत्पित्सूनां तदायुरनुभवताम् ईलिकागत्या समुत्पधमानानाम्, द्वीन्द्रियाणामेव ऊर्श्वलोकात्तिर्यग्लोके, तिर्यग्लोकाद्वोलोके द्वीन्द्रियतया तदन्यत्वेन वा समुत्पित्सूनाम् कृतप्रथममारणान्तिकसमुद्घा. तानां द्वीन्द्रियायुः प्रतिसंवेदयमानानां समुद्रातवशाच दरतरप्रसारितनिजात्मप्रदेशदण्डानाञ्च, उपर्युक्तप्रतरद्वयाधिष्ठितक्षेत्रवर्तिनाञ्च प्रकृतप्रतरद्वयसंस्पर्शित्वाद बहुत्वाच प्रागुक्तेभ्योऽसंख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योऽपि-तेलोक्के असंखेजगुणा' त्रैलोक्ये-लोकत्रयवर्तिनो द्वीन्द्रिया असंख्येयगुणा भवन्ति, अधोलोके द्वीन्द्रियाणां प्रभूतत्वेनोत्पत्तिस्थानत्वेन, तस्मादपि तिर्यग्लोकेऽतिप्रभूतत्वेनोत्पलोक तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरों में असंख्यातगुणा हैं, क्यों कि जो जीव तिर्यग्लोक से अवलोक में या ऊर्ध्वलोक से तिर्यग्लोक में दीन्द्रिय रूप से उत्पन्न होते हैं और दीन्द्रियायु का अनुभव कर रहे होते हैं
और ईलिकागति से उत्पन्न हो रहे हों अथवा द्वीन्द्रिय जीव ही ऊर्ध्वलोक से तिर्यग्लोक में या तिर्यग्लोक से उप्रलोक में दीन्द्रिय रूप से या अन्य किसी रूप से उत्पन्न होने वाले हों, जिन्होंने मारणान्तिक समुद्घात किया हो और जो दीन्द्रिय का आयुष्य वेदन कर रहे हों तथा समुद्घात के कारण जिन्होंने आत्मप्रदेशों को दूर तक फैलाया हो, वे ही इन दो प्रतरों का स्पर्श करते हैं। ऐसे जीव बहुत होते हैं, अतएव अलोक वालों की अपेक्षा असंख्यातगुणा कहे गए हैं। उनकी अपेक्षा भी त्रैलोक्य में असंख्यातगुणा हैं, क्यों कि अधोलोक में डीन्द्रियों के उत्पत्ति स्थान बहुत हैं तिर्यग्लोक में અથવા ઉદ્ઘલેકમાંથી તિર્થંકલેકમ શ્રીન્દ્રિય પણાથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને કીન્દ્રિયપણાને અનુભવ કરી રહેલ હોય છે, તથા ઈલિકા ગતિથી ઉત્પન્ન થઈ રહ્યા હોય, અથવા કીન્દ્રિયજીવેજ ઉર્વીલેકમાંહીન્દ્રિય પણાથી અથવા બીજા કેઈરૂપે ઉત્પન્ન થવાના હોય, જેણે મારણુતિક સમુદ્રઘાત કરેલ હોય, અને જેઓ હીન્દ્રિયના આયુષ્યનું વેદન કરી રહેલ હેય, તથા સમુદુઘાતના કારણે જેઓએ આત્મપ્રદેશને દૂર સુધી ફેલાવેલ હોય, તેઓજ આ બે પ્રતને સ્પર્શ કરે છે. એવા જ ઘણું હોય છે. તેથી ઉર્વલોક વાળાઓ કરતા તેમને અસંખ્યાત ગણું કહેવામાં આવેલ છે. તેના કરતાં પણ વૈજ્યમાં અસંખ્યાત ગણા છે. કેમકે અધેલકમાં દ્વીન્દ્રિય, જીવોના ઉત્પત્તિસ્થાને ઘણું છે. તિર્થંકલેકમાં તે તેના કરતાં પણ વધારે છે.
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |