Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू.३२ क्षेत्रतः भवनपत्यादि देवानामल्पबहुत्वम् ३०७ त्तिर्यग्लोकक्षेत्रस्यासंख्येयगुणत्वात् तेभ्योऽपि तेलोक्के असंखिज्जगुणा' त्रैलोक्ये -लोकत्रनवर्तिन एकेन्द्रिय जीवाः असंख्येयगुणा भवन्ति, वहूनामेकेन्द्रियाणामूर्ध्वलोकादधोलोके, अधोलोकाच्चोर्ध्वलोके समुत्पद्यमानत्वेन तेपाश्च मध्ये वहूनां मारणान्तिकसमुद्घातवशात्प्रसारितात्मप्रदेशानाम् लोकत्र्यसंस्पर्शनात् तेपामसं
ख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योऽपि 'उडलोए अखिजाणा' ऊ लोके वर्तमाना .. एकेन्द्रिया असंख्येयगुणा भवन्ति, एकेन्द्रियाणामुपपातक्षेत्रस्योर्ध्वलोके अत्यधिक
त्वात, तेभ्यश्च-'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमाना एकेन्द्रियाः विशे . पाधिका भवन्ति, तेपामूलोकक्षेत्रादधोलोसक्षेत्रस्य विशेषाधिकत्वात् , ___अथापर्याप्तकैकेन्द्रियाणामल्पबहुत्वं प्ररूपयति-'खेत्ताणुवाएणं' क्षेत्रानुपातेनक्षेत्रानुसारेण, 'सव्वत्थोवा एगिदिया जीवा अपज्जत्तगा उड्ढलोयतिरियलोए' ख्यातगुणा हैं, क्यों कि पूर्वोक्त दो प्रतरवर्ति क्षेत्र की अपेक्षा तिर्यकूलोक का क्षेत्र असंख्यातगुणा अधिक है । तिर्थक्लोक की अपेक्षा तीन लोकवती एकेन्द्रिय जीव असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि वहत-से एकेन्द्रिय अवलोक से अधोलोक में और अधोलोक से ऊर्ध्वलोक में उत्पन्न होते हैं और उनमें से बहुत-से मारणान्तिक समुद्घात करके अपने आत्मप्रदेशों को फैलाकर तीनों लोकों का स्पर्श करते हैं। उनको अपेक्षा भी ऊर्वलोक में एकेन्द्रिय जीव असंख्यातगुणा है, क्यों कि एकेन्द्रिय जीवों का उपपातक्षेत्र ऊर्ध्वलोक में अत्यधिक है। अवलोक की अपेक्षा अधोलोक में एकेन्द्रिय विशेषाधिक है, क्योंकि एकेन्द्रियों का ऊलोक की अपेक्षा अधोलोक क्षेत्र विशेषाधिक है। ___अपर्याप्त एकेन्द्रियों का अल्प बहुत्व-क्षेत्र के अनुसार विचार करने पर सब से कम अपर्याप्त एकेन्द्रिय ऊर्ध्वलोक-तिर्यक्रलोक में हैं પૂર્વોકત બે પ્રતરવતિ ક્ષેત્ર કરતાં તિર્યકલકનું ક્ષેત્ર અસંખ્યાતગણુ વધારે છે. તિર્થંકલેક કરતા ત્રણ લેકમાં રહેલા એકેન્દ્રિય છે અસ ગ્યાતગણ છે. કેમકેઘણુ ખરા એકેન્દ્રિય ઉદ્ઘલેકમાંથી અલેકમાં અને અધલેકમાથી ઉર્વલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને તે પિકી ઘણા ખરા મારણતિક સમુઘાત કરીને પિતાના આત્મપ્રદેશને ફેલાવીને ત્રણે લોકેનો સ્પર્શ કરે છે તેના કરતાં ઉર્વકમાં એકેન્દ્રિય છે અસંખ્યાતગણી છે; કેમકે એકેન્દ્રિય જીને ઉપપાત ક્ષેત્ર ઉદ્ઘલેકમાં અત્યધિક છે. ઉલક કરતા અલકમાં એકેન્દ્રિય વિશેષાધિક છે. કેમકે એકેન્દ્રિનું ઉદ્ઘલેક કરતા અલેક ક્ષેત્ર વિશેષાધિક છે.
અપર્યાપ્ત એકેન્દ્રિયાનું અ૫ બહુત્વ . * ક્ષેત્રના કથન પ્રમાણે વિચાર કરવાથી સૌથી ઓછા અપર્યાપ્ત એકેન્દ્રિ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |