Page Text
________________
३००
प्रशांपनासूत्रे
उपर्युक्तप्रतरद्वय संस्पर्शात् प्रागुक्तेभ्योऽसंख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योपि 'अहोलोए संखेज्जगुणा' अधोलोके वर्तमाना ज्योतिष्काः संख्येयगुणा भवन्ति, अधोलोके बहूनां क्रीडार्थम् अधोलौकिकग्रामेषु भगवतां समवसरणादौ चिरकालावस्थानात् संख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योपि 'तिरियलोए असं खेज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाः ज्योतिष्काः असंख्येयगुणा भवन्ति, ज्योतिष्काणां तिर्यग्लोकस्य स्वस्थानत्वेन असंख्येय युणत्वसंभवात् ।
अथ ज्योतिष्कदेवी विपयकाल्पवत्वं प्रतिपादयति- 'खेत्ताण्वारणं' क्षेत्रालुपातेन - क्षेत्रानुसारेण, 'सव्वत्थोवाओ जोइसिणीओ देवीओ उड्ढलोए' सर्वस्तोकाः सर्वाभ्योऽल्पाः, ज्योतिषयो देव्य ऊर्ध्वलोके तत्प्रतरवर्तिन्यो भवन्ति, ज्योतिष्क देवविषयक प्रागुक्तयुक्तेः, ताभ्यः - 'उडूलोयतिरियलोए असं'खेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोके - तत्प्रतरद्वयवर्तिन्यो ज्योतिष्कदेव्योऽसंख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तज्योतिष्कयुक्तेः, 'तेलोक्के संखेज्जगुणाओ' त्रैलोक्ये लोकत्रयहैं । इस कारण वे पूर्वोक्त देवों से असंख्यातगुणा हैं । उनकी अपेक्षा भी अधोलोक में संख्यातगुणा हैं, क्यों कि बहुत-से ज्योतिष्क अधोलोक में क्रीडा के निमित्त जाते हैं और कोई-कोई अधोलौकिक ग्रामों में भगवान् के समवसरण आदि में चिरकाल तक ठहरते हैं, अतएव संख्यातगुणा हैं। उनकी अपेक्षा भी तिर्यक्र्लोक में असंख्यात गुणा हैं, क्योंकि यह उनका स्वस्थान है ।
ज्योतिष्कदेवियों का अल्पबहुत्व - क्षेत्र की अपेक्षा से सब से कम ज्योतिष्कदेवियां ऊर्ध्वलोक नामक प्रतर में हैं । उनकी अपेक्षा ऊर्ध्वलोक - तिर्यकूलोक में असंख्यातगुणी हैं, उनकी अपेक्षा भी त्रैलोक्य में संख्यातगुणी हैं, उनकी अपेक्षा अधोलोक - तिर्यक्र्लोक में असंख्याઅન્ને પ્રતરાના સ્પશ કરે છે. તેથી તેએ પૂર્વોક્ત દેવાથી અસંખ્યાતગણી છે. તેના કરતાં પણુ અધેાલેાકમાં સ ખ્યાતગણા છે. કેમકે ઘણા ખરા જ્યેતિષ્ઠ દેવે અધેલેાકમાં કીડા કરવા માટે જાય છે. અને કાઇ કાઇ અધેાલેાક સંખ ધી ગામેામાં ભગવાના સમવસરણ વિગેરેમાં ઘણાં કાળ સુધી રહે છે. તેથીજ તેઓ સ ખ્યાતગણા છે. તેના કરતાં પણ તિયબ્લેકમાં અસંખ્યાત ગણા છે. કેમકે આ તેઓનુ સ્વસ્થાન છે.
જ્યાતિષ્ક દૈવિયેના અપમુપણાનું કથન~~
ક્ષેત્રની અપેક્ષાથી સૌથી કમ જ્યાતિષ્ક દૈવિયે ઊલાક નામના પ્રતરમાં છે. તેના કરતાં ઉલાકતિય કલાકમાં અસંખ્યાત ગણી છે. તેના કરતાં પણુ Àલેાકયમાં સંખ્યાતગણી છે. તેનાં કરતાં અધેલોક-તિય શ્લોકમાં અસંખ્યાતગણી
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |