________________
प्रज्ञापनासूत्रे
स्वस्थानान्तर्वर्तितया कतिपयानां स्वस्थानसमीपवर्तित्वेन वहनाञ्च मेर्वादी गमनागमनभावेन प्रागुक्तप्रतरद्वयसंस्पर्शित्वात् समुदायेन तेषां प्ररूप्यमाणा'नामत्यधिकत्वात् तेभ्योऽपि 'तेलोक्के संखेज्जगुणा' त्रैलोक्ये - लोकत्रयवर्तिनो " व्यन्तराः संख्येयगुणा भवन्ति, तियग्लोकवर्तिनामपि वानव्यन्तराणां तथा विधतींत्रप्रयत्नविशेषवशात् वैक्रियसमुद्घातेन समवहतानामात्मप्रदेशैर्लोकत्रयसंस्पर्शनेन प्रागुक्तेभ्योऽत्यधिकतया संख्येयगुणत्वमवसेयम् तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए असंखेज्जगुणा' अधोलोकतिर्यग्लोक-अधो लोकतिर्यग्लोकप्रतरद्वयवर्तिनो वानव्यन्तरा असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रतरद्वयस्य बहूनां वानव्यन्तराणां स्वस्थानत्वेन बहूनां तत्संस्पशित्वात्तेषाम् असंख्येयगुणत्वं बोध्यम् तेभ्योऽपि 'अलोए संखेज्जगुणा' अधोलोके - अधोलोकप्रतरवर्तिनो वानव्यअंतराः संख्येयगुणा भवन्ति; तत्र अधोलौकिकग्रामेषु वानव्यन्तराणां स्वस्थानतया ? कुछ व्यन्तर स्वस्थानं के अन्तर्गत होने से, कुछ स्वस्थान के निकटवर्ती होने से और बहुतों के मेरु आदि पर गमन करने के कारण वे पूर्वोक्त दोनों प्रतरों का स्पर्श करते हैं । इन सब को सम्मिलित कर दे तो अत्यधिक हो जाते हैं । उन की अपेक्षा त्रैलोक्यवर्ती व्यन्तर संख्यांत गुणा अधिक हैं, क्योंकि तिर्यक्लोकवर्ती वानव्यन्तर एक प्रकार के 'तीन प्रयत्न के द्वारा बैंकियसमुद्घात करके आत्मप्रदेशों को जब याहर 'निकालते हैं तब वे त्रिलोकस्पर्शी होते हैं । वे पूर्वोक्त व्यन्तरों से अत्यधिक होने के कारण संख्यातगुणा कहे गए हैं। इनकी अपेक्षा भी अधोलोक - तिर्यग्लोक नामक प्रतरों का स्पर्श करने वाले असंख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि वे दोनों प्रतर बहुत से वानव्यन्तरों के स्वस्थान हैं और बहुत से उनका स्पर्श करते हैं । इनकी अपेक्षा अधो
;
-
२९६
અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. કેમકે થાડા વ્યૂ તરા સ્વસ્થાનની અંદર હાવાથી કઇક સ્વસ્થાનની નજીક હાવાથી અને ઘણાખરાના મેરૂ વિગેરે પર ગમન કરવાના કારણે ‘ તેઓ 'પૂર્વોક્ત બન્ને પ્રતોના સ્પર્શી કરે છે. આ બધાને મેળવવામાં આવે તે ઘણા વધારે થઈ જાય છે. તેમના કરતાં ગૈલેક્સવત્તિ વાનન્યતર એક પ્રકારના તીવ્ર પ્રયત્ન દ્વારા વૈક્રિય સમુદ્દાત કરીને આત્મ પ્રદેશાને જ્યારે ખહાર કહાડે છે, ત્યારે તેએ ત્રિશ્લેક સ્પશી હાય છે.. તેઓ પૂર્વોક્ત વાનભ્યન્તરેથી અત્યંત અધિક હોવાથી સખ્યાત ગણા કહેવામાં આવેલ છે. તેના કરતાં પણ અધેલેક-તિગ્લાક નામના પ્રતરાના સ્પ વાળા અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. કેમકે-એ અને પ્રતરા ઘણા ખરા વાનન્ય તાનુ સ્વસ્થાન છે. અને ઘણુા ખરા તેના સ્પર્શી કરે છે. તેના કરતા
કરવા