________________
હિટ
प्रज्ञापनासूत्र मनुप्याः असंख्येयाणा अवन्ति, वैमानिकदेवानाम् शेषकायिकानाश्च यथासंभवमूर्धलोकात् तिर्यग्लोके मनुष्यत्वेन समुत्पधमानतया पूर्वोक्तप्रतरद्वय संस्पर्शित्वं तेपाम्, तथा विद्याधराणामपि च मेर्वादिषु गमनं तेपाश्च शुक्ररुधिरादि पुद्गलेषु संमच्छिममनुष्याणामुत्पाद इति ते विद्याधराः रुधिरादिपुदगलसम्मिश्राः यदा गच्छन्ति तदा संमूच्छिममनुष्या अपि पूर्वोक्तप्रतरद्वयसंस्पशिन उपजायन्ते तेपाञ्चाति बहुत्वाद् भवति, असंख्येयगुणत्वं तेपाम् तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए सखेजगुणा' अधोलोकतिर्यग्लोके अधोलोकतिर्यग्लोकसंज्ञकप्रतरद्वय संस्पशिनो मनुष्याः संख्येयगुणाः भवन्ति, अधोलौकिकग्रामेपु निसर्गादेववहूनां मनुष्याणां सरवेन, तिर्यग्लोकात् मनुष्येभ्यः शेपकायेभ्यो वाऽधोलौकिकअसंख्यातगुणा हैं । वैमानिक देव या अन्य कायिक जीव जब यथा संभव अवलोक से तिर्यग्लोक में मनुप्य के रूप में उत्पन्न होते हैं तब वे पूर्वोक्त दो प्रतरों का स्पर्श करते हैं। इनके अतिरिक्त विद्याधर भी मेरु आदि पर गमन करते हैं और उनके शुक्र या रुधिर आदि के पुद्गलों में यदि संभूछिम मनुष्यों की उत्पत्ति होती है और वे विद्याधर उन पुगलों के साथ जब लौटते हैं लव पूर्वोक्त दो प्रतरों का स्पर्श करते हैं। वे अत्यधिक होते हैं, अतएव असंख्यातगुणा हैं। इनकी अपेक्षा भी अधोलोक-तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरो को स्पर्श करने वाले मनुष्य संख्यातगुणा हैं। अधोलौकिक ग्रामों में स्वभावतः बहुत-से मनुष्यों का सद्भाव है । तथा तिलोक से मनुष्यों या अन्य कायों से अधोलौकिक ग्रामों में गर्मज मनुष्य या संमूर्छिम मनुष्य के रूप में उत्पन्न होते हुए, अथवा अधोलौकिक ग्रामों से या છે. વિમાનિક દેવ અગર અન્ય કાયિક જીવ જ્યારે યથા સંભવ ઊર્વલકથી તિર્થંકલેકમાં મનુષ્યના રૂપમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યારે તેઓ પૂર્વોક્ત બે પ્રતને સ્પર્શ કરે છે. તે સિવાય વિદ્યાધર પણ મેરૂ આદિ પર ગમન કરે છે અને તેમના શુક્ર અગર રૂધિર આદિને પગલેમાં યદિ સંમૂર્ણિમા મનુષ્યની ઉત્પત્તિ થાય છે અને તે વિદ્યાધર તે પુદ્ગલેની સાથે જ્યારે પાછા વળે છે ત્યારે પૂર્વોક્ત બે પ્રતને સ્પર્શ કરે છે. તેઓ અત્યધિક હોય છે, તેથીજ અમ પાતગણું છે. તેમની અપેક્ષાએ પણ અપેક–તિર્થંકલેક નામક બે પ્રતાનો સ્પર્શ કરવા વાળા મનુષ્ય સંખ્યાત ગણા છે. અલૌકિક ગ્રામમાં સ્વભાવથી ઘણુ મનુષ્યને સદ્ભાવ છે. તથા તિછલકથી મનુષ્યો અગર અન્યકાથી અલૌકિક ગામમાં ગર્ભજ મનુષ્ય અગર સંમૂચ્છિમ મનુષ્યના રૂપમાં ઉત્પન થઈને અથવા અલૌકિક ગ્રામેથી અગર સંમૂર્ણિમ