Page Text
________________
२७४
प्रदापना प्ररूप्यमाणाः-'सव्वत्थोवाओ तिरिक्खजोणिणीओ उड्ढलोए' सर्वस्तोका:सर्वेभ्यो ऽल्पाः, तिर्यग्योनिकस्त्रियः, ऊर्ध्वलोके-ऊलोक संरपशिन्यो भवन्ति, मेर्वादिवापीप्रभृतिषु अपि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्त्रीणां सद्भावात् तासाञ्च क्षेत्रस्याल्पत्वात् सर्वस्तोकत्वं बोध्यम्, ताभ्योऽपि 'उड़्ढलोगतिरयलोए असंखेजगुणाओ' ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोके-प्रागुक्तो लोकतिर्यग्लोकमतरद्वयसंस्पर्शिन्यः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक्रस्त्रियः असंख्येयगुणा भवन्ति सहसारदेवलोकपर्यन्तस्थायिनां देवानामपि गर्थव्युत्क्रन्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिषु उत्पद्यमानतया शेपकायानाञ्च सुतरां तत्रोत्पद्यमानत्वेन यथासंभवमुपरिवर्तिनां सहस्रारान्तदेवानामन्येपाश्च शेषकायाना मूर्बलोकात्तिर्यग्लोके पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकत्रीत्वेन तदायुः प्रतिसंवेद्यमानानां समुत्पद्यमात्नत्वेन, तिर्यग्लोकवर्तिनीनां पञ्चेन्द्रियतिर्यकत्रीणाम्
तिर्यच स्त्रियों का अल्पबहुत्व-क्षेत्रकी अपेक्षा से सब से कम तिर्यचनियां ऊर्ध्वलोक का स्पर्श करने वाली हैं, क्योंकि मेरु आदि की वापी आदि में भी पंचेन्द्रिय लियंचस्त्रियां विद्यमान हैं। उनका क्षेत्र अल्प है, अतएव के सबसे कम यही गई हैं। इनकी अपेक्षा ऊर्ध्वलोक-तिर्यश्लोक में अर्थात् अवलोक और निठेलोक के दो प्रतरों को स्पर्श करने वाली नियंचस्त्रियां असंख्यानगुणी हैं। इसका कारण यह है-सहस्त्रार देवलोक तक के देव गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यंचस्त्रियों में उत्पन्न हो सकते हैं और शेष कार्यों के जीव भी उनमें उत्पन्न हो ही सकते हैं । जय सहस्रार देवलोक तक के देव या शेषकायों के जीव ऊर्ध्वलोक ले तिछेलोक में पंचेन्द्रिय तिर्थचनी के रूप में उत्पन्न होने वाले होते हैं, तब वे तिर्यचनी की आयु का वेदन करते हैं । इसके अतिरिक्त तिर्यक्लोक वर्ती पंचेन्द्रिय तिर्यंचस्त्रियां
તિય“ચ સિયોનું અ૫–બહત્વ–ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ બધાથી ઓછી તિયચ. નિ ઊર્વલકને સ્પર્શ કરનારી છે, કેમકે મેરૂ આદિની વાપી આદિમાં પણ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ સ્ત્રિ વિદ્યમાન છે. તેમનું ક્ષેત્ર અલ્પ છે, તેથી જ તે બધાથી એછી કહેલી છે. તેમની અપેક્ષાએ ઊર્વક તિર્યકલેકમ અર્થાત્ ઊલેક અને તિર્થંકલેકના બે પ્રતોને સ્પર્શ કરનારી તિર્થં ચ સ્ત્રિ અસંખ્યાત ગણી છે. તેનું કારણ આ છે સહસ્ત્રાર દેવલેક સુધીના દેવ ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિર્થ"ચ સ્ત્રિયોમાં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે અને શેષ કાર્યોના જીવ પણ તેમાં ઉત્પન્ન થઈ જ શકે છે. જ્યારે સહસ્ત્રાર દેવલેક સુધીના દેવ અગર શેષ કાના
જીવ ઊર્વિલકથી તિછલેકમાં પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ સ્ત્રીના રૂપમાં ઉત્પન્ન થનારા . હેાય છે. ત્યારથી તિર્યંચનીના આયુષ્યનું વેદન કરે છે. તેના સિવાય તિર્યક
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |