Page Text
________________
प्रमेयवोधिनी टीका पद ३ सू २९ क्षेत्रानुसारेणजीवपुद्गलादीनामल्पयहुत्वम् २६५ सप्तरज्जुप्रमाणो वोध्यः, अधोलोकश्च समधिकसप्तरज्जुप्रमाणो वर्तते, तिर्यग्लोकश्च तयोर्मध्येऽष्टादशयोजनशतोच्छायो वर्तते, तत्र रुचकसमतलाद भूभागान्नवयोजनशतानि गमनानन्तरं ज्योतिश्चक्रस्योपरितनं तिर्यग्लोकसम्बन्धि एकनादेशिकमाकाशप्रतरं तिर्यग्लोकप्रतरं वर्तते, तस्य चोपरितनम् एकप्रादेशिकमाकाशप्रतरम् ऊर्ध्वलोक प्रतरम् वर्तते, ते द्वे अपि अलोकतिर्यग्लोको व्यपदिश्यते, तत्र विद्यमाना जीवाः सर्वस्तोका भवन्ति, तेभ्योऽपि 'अहोलोय तिरियलोए विसेसाहिया' अधोलोकतिर्यग्लोके जीवाः विशेषाधिका भवन्ति, अधोलोकस्योपरितने एक प्रादेशिके आकाशप्रदेशप्रतररूपे तिर्यग्लोकस्य सर्वाधस्तने एक प्रादेशिके आकाशप्रदेशप्रतररूपे चाधोलोकतिर्यग्लोके ये विग्रहगत्या तत्रस्थतया वा ऊपर ऊर्ध्वलोक है । ऊर्ध्वलोक कुछ अधिक सात रज्जु प्रमाण है और अधोलोक कुछ अधिक सात रज्जु प्रमाण है । इन दोनों के मध्य में अठारह सौ योजन ऊंचा तिर्यक्लोक है । रुचक के समतल भूमिभाग से नौ सौ योजन जाने पर, ज्योतिश्चक्र के ऊपर तिर्यक्लोक संबंधी आकाश प्रतर है जो एक प्रादेशिक है । वह तिर्यक्लोक का प्रतर है। इसके ऊपर का एक प्रदेशी आकाश प्रतर ऊर्ध्वलोक प्रतर कहलाता है। इन्हीं दोनों प्रतरों को 'ऊर्ध्वलोक तिर्यक्लोक' कहते हैं । इस ऊर्ध्वलोक तिर्यक्लोक में सव से कम जीव हैं। उनकी अपेक्षा अधोलोक-तियक्लोक में जीव विशेषाधिक हैं। अधोलोक के ऊपर का एक प्रदेशी आकाश प्रतर और तिर्यक्लोक के नीचे का एक प्रदेशी आकाशप्रतर 'अधोलोक तिर्यक्लोक' कहलाता है। विग्रहगति करते हुए या वहीं पर स्थित जीव विशेषाधिक है । तिर्यक्लोक में जीव उनकी अपेक्षा असंલેક કાંઈક અધિક સાત રજજુ પ્રમાણ છે. આ બન્નેની વચમાં અઢાર છે ચજન ઊંચો તિર્ધક લોક છે. રૂચકના સમતલ ભૂમિભાગથી નવો જન જવાથી જ્યોતિષ્ક ચકના ઊપર તિર્થંકલેક સમ્બન્ધી આકાશ પ્રતર છે જે એક પ્રાદેશિક છે. તે તિર્યકલેકનું પ્રતર છે. તેના ઉપરનું એક પ્રદેશી આકાશ પ્રતર ઊર્વલક પ્રતર કહેવાય છે. આ બન્ને પ્રતને ઉર્વિલેક તિર્થંકલેક કહે છે આ ઊલોક તિર્યકલોકમાં સૌથી ઓછા જીવ છે. તેમની અપેક્ષાએ અલેક તિર્થંકલેકમાં જીવ વિશેષાધિક છે. અલોક ઊપરનું એક પ્રદેશી આકાશ પ્રતર અને તિર્યકલંકના નીચેનું એક પ્રદેશી આકા પ્રતર અધોલેક તિર્યકલોક કહેવાય છે. વિગ્રહ ગતિ કરતા અગર ત્યાજ સ્થિત જીવ વિશેષાધિક છે. તિર્યકલોકમાં જીવ તેમની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ગણા છે
प्र० ३४
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |