________________
प्रशापनासा २२६ गौतम ! सर्वस्तोकाः जीवाः परीताः, नो परीत नोऽपरीताः अनन्तगुणाः, अपरीता अनन्तगुणाः द्वारम् १६ ॥सू० २१।। ____टीका-अथ परीतादि द्वारमधिकृन्य जीवाल्पवहुत्वादिकं प्ररूपयितुमाह'एएसि णं भंते ! जीवाणं परीक्षाण' गौतमः पृच्छति हे भदन्त ! एतेषां खलु जीवानां परीतानाम्-शुक्लपाक्षिकाणाग, प्रत्येकशरीरिणाञ्च, 'अपरीत्ताणं' अपरीतानाम्-कृष्णपाक्षिकानाम्, साधारणवनस्पतीनाञ्च, नो परीत्ता नो अपरीत्ताण य' नो परीत नोऽपरीतानाञ्च-सिद्धानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, वहुया बा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ?' अल्पा चा, बहका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान उत्तरयति-'गोयमा ! 'हे गौतम ! 'सव्यत्योवा जीवा परीत्ता' सर्वस्तोका:-सर्वेभ्योऽल्पाः, जीवाः परीताः विशेषाधिक हैं ? (गोयमा) हे गौतम ! (सब्बयोवा जीवा परित्ता) सबसे कम परीत जीव हैं (नो परित्ता नो अपरित्ता अणंतगुणा) नो परीत-नो अपरीत अनन्तगुणा है (अपरीना अर्णतगुणा) अपरीत जीव अनन्तगुणा है ॥२१॥
टीकार्थ-अव परीतद्वार की अपेक्षा जीवों के अल्पवहुत्व का कथन करते हैं
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन परीत जीवों अर्थात शुक्ल पाक्षिकों तथा प्रत्येक शरीर वालों, अपरीत जीवों अर्थात् कृष्णपाक्षियों तथा साधारण वनस्पति के जीवों एवं नो परीत नो अपरीत अर्थात् सिद्धों में से कौन किसकी अपेक्षा अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! परीत जीव सबसे कम है, क्यों कि जिन जीवों ने संसार को परिमित कर
वाभा (कयरे कयरेहि तो) आए अनाथी (अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेमाहिया वा) २६५, घा, तुल्य २२ (पशेषाधित छ ?
(गोयमा) 3 गौतम । (सव्वत्थोवा जीवा परित्ता) माथी छ। पशत १ छ (नो परिता नो अपरित्ता अणंतगुणा) नो परीत न। मपरीत मनन्त आएछे (अपरीता अणतगुणा) २५५रीत १ अनन्त मा छ
ટીકાર્થ– હવે પરીત કારની અપેક્ષાએ જીવના અલ્પ બહત્વનું કથન કરે છે -શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન્ ! આ પરીત છે અર્થાત શુકલ પશ્ચિકે તથા પ્રત્યેક શરીરવાળા “અપરીત છે અર્થાત્ કૃષ્ણપાક્ષિકે તથા સાધારણ વનસ્પતિના છે તેમજ ને પરીત નો અપરીત અર્થાત્ સિદ્ધોમાથી કેણ કોની અપેક્ષાએ અલ૫, ઘણું, તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે?