Page Text
________________
प्रण
१३२
प्रशापनास्ते निगोदाणं' वादरनिगोदानाम् 'वायरतसकाइयाणं' वादरत्रसकायिकानाम् वादरद्वीन्द्रियादीनामित्यर्थः, 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा चा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ?' अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा. विशेषाधिका वा भवन्ति ! भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा वायरतसकाइया' सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः वादरत्रसकायिकाः-वादरद्वीन्द्रियाभवन्ति, द्वीन्द्रियादीनामेव वादरत्रसपदवाच्यत्वेन तेपा मन्यकायेभ्योऽल्पसात् , तेभ्यः 'वायरतेउकाइया' वादरतेजाकायिका 'असंखेजगुणा' असंख्येयगुणा भवन्ति, तेपाम् असंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणत्वात् , तेभ्योऽपि 'पत्तेयसरीर पादरवणस्सइकाइया असंखेज्जगुणा' प्रत्येक शरीर वादरवनस्पतिकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, वादरतेजाकायिकानां मनुण्यक्षेत्र एव सदभावेन तदपेक्षया बादरवनस्पतिकायिकानां स्थानस्यासंख्येयगुणत्वात् , तेभ्योऽपि 'वादरनिगोदा
असंखेजगुणा' वादरनिगोदाः असंख्येयगुणा भवन्ति वादरनिगोदानामत्यन्त __ आदि जीवों में से कौन किसकी अपेक्षा अल्प है, कौन किससे अधिक है, कौन किससे तुल्य या विशेषाधिक है ?
श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! वादर दीन्द्रिय आदि उस जीव सबसे कम हैं, क्योंकि द्वीन्द्रिय आदि ही बस कहलाते हैं वे अन्य सभी कायों से अल्प हैं । इनकी अपेक्षा बादर तेजस्कायिक असंख्यगुणा हैं, क्योंकि वे असंख्यात लोकाकाशों के प्रदेशों के वराघर हैं। इनकी अपेक्षा भी प्रत्येक शरीर चादर वनस्पतिकायिक असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि वादर तेजस्काय के जीव सिर्फ मनुष्य क्षेत्र में ही होते हैं अतएव वादर वनस्पति का क्षेत्र उन से असंख्यातगुणा अधिक है वादर निगोद इससे भी असंख्यगुणा हैं, क्योंकि बादर તથા બાદર ત્રસ કાયિક અર્થાત્ ધિન્દ્રિય આદિ માં થી કે જેનાથી અલ્પ છે, કેણ કેનાથી અધિક છે, કેણ કોનાથી તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે ?
* શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે–હે ગૌતમ ! બાર દ્વીન્દ્રિય આદિ ત્રસજીવ બધાથી ઓછા છે, કેમકે હીન્દ્રિય આદિ જ ત્રસ કહેવાય છે અને તેઓ અન્ય બધી કાયના જીથી અલ્પ છે, તેમની અપેક્ષાએ બાદર તેજસ્કાયિક અસંખ્યાત ગણું છે, કેમકે તેઓ અસંખ્યાત લેકાકાશ પ્રદેશની બરાબર છે, તેમની અપેક્ષાએ પણ પ્રત્યેક શરીર બાર વનસ્પતિકાયિક અસંખ્યાત ગણા છે, કેમકે બાદર તેજસ્કાયના જીવ ફક્ત મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં જ થાય છે, તેથી જ બાદર વનસ્પતિનુ ક્ષેત્ર તેમનાથી અસંખ્યાત ગણું અધિક છે, બાદર નિગોદ તેનાથી પણ અસંખ્ય ગણુ છે, કેમકે બાદર નિગદ અત્યન્ત સૂક્ષમ અવ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |