________________
प्रमैयद्यौतिका टीका प्र.१० सू.१४७ जीवानां चातुर्विध्यनिरूपणम् १४४३ चउन्विहा सबजीवा पन्नत्ता तं जहा-संजया असंजया संजया संजया नो संजया नो असंजया नो संजया संजया' अथवा-प्रकारान्तरेण सर्वजीवाश्चतुर्विधाः प्रज्ञप्तास्तद्यथा-संयताः१ असंयताः २ संयता संयताः ३ नो संयताः नो असंयता नो संयता संयताः ४। कायस्थितिमाह-'संजए णं भते । संयतो भदन्त ! संयत इति कालतः कियच्चिरस् ! गौतम ! 'जहन्नेण एकं समयं' अधिक हैं। क्योंकि यह चक्षुर्दर्शन संभूच्छिम तिर्यश्च पञ्चेन्द्रियों में और चौइन्द्रिय जीवों में भी पाया जाता है। इनकी अपेक्षा केवल दर्शनी अनन्तगुणे अधिक हैं क्योंकि सिद्ध अनन्तगुणें हैं। इनकी अपेक्षा अचक्षुदर्शनी अनन्तगुणं अधिक हैं । क्योंकि एकेन्द्रिय जीवों के भी अचक्षुर्दर्शन होता है । 'अहवा सञ्चजीवा चउन्विहा पण्णत्ता' अथवा इस रीति से भी समस्त जीव चार प्रकार के कहे गये हैं'तं जहा-जैसे-'संजया, असंजया, संजया, संजया, नो संजया नो असंजया, नो संजया संजया' सयंत १, असंयत २ सयतासंयत ३ नो संयत नो असंयत, नो संयतासंयत ४ सर्व विरतियुक्त जीव संयत शब्द ले, केवल सम्यग्दृष्टि जीव या विरतिविहीन जीव असंयत शब्द से देशविरति से युक्त जीव संयतासंयत शब्द से और नो संयत लो असंयत नो संयतासंयत शब्द से सिद्ध जीव ग्रहीत हए हैं। 'संजए णं भंते ! हे अदन्त ! जो संयत जीव है वह काल की अपेक्षा से कितने काल तक संयत रूप से रहता है ? સંમૂરિછમ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિમાં અને ચાર ઈન્દ્રિયવાળા માં પણ મળી આવે છે. તેના કરતાં કેવલ દર્શની અનંત ગણું વધારે છે. કેમકે સિદ્ધોઅનંત ગણા છે. તેના કરતાં અચક્ષુદર્શન વાળા અનંતગણો વધારે છે. કેમકે सन्द्रिय वान ५ मन्याशनहाय छे. 'अहवा सव्वजीवा चउविहा पण्णत्ता' मा शत ५५ सघणा यार प्रसार वाम माया छ. 'तं जहा' ते २प्रमाणे 'संजया, असंजया, संजयासंजया, नो संजया नो असंजया, नो संजयासंजया' सयत १ मसयत २ सयता सयत 3 २ सयत Rो मस: યત ને સંયતા સંયત ૪ સર્વ વિરતિવાળા જીવ સંયત શબ્દથી, કેવળ સમ્યગદષ્ટિ જીવ અથવા વિરતિરહિત જીવ અસંયત શબ્દથી દેશવિરતિ યુક્તજીવ સંતાસંયત શબ્દથી અને નો સંયત ને અસંયત ને સંતા सयत शथी शिव बहु थयेा छे. 'संजएणं भंते ! 9 समन् !२ સંત જીવ છે, તે કાળની અપેક્ષાથી કેટલાકાળ પર્યન્ત સંતપણાથી રહે છે?