________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ उ.३ पू.४८ नागकुमाराणां भवनादिद्वारनिरूपणम् ७६७
सम्प्रति दक्षिणोत्तरदिग्वत्तिभवनपतीनामिन्द्रनामानि पृथक पृथग् विविच्य प्रदर्शयितुकामः प्रथम दक्षिणदिवर्तिमानपतीनामिन्द्रनामानि क्रयेण प्रदर्शयति 'चमर' इत्यादि गा. ५।
दक्षिणदिग्वत्तिनामसुरकुमारणामिन्द्रश्वमरः१, नागकुमाराणां धरणः२, सुवर्णकुमाराणां वेणुदेवः३, विद्युत्कुमाराणां हरिकान्त:४, अग्निकुमाराणापग्नि शिख.५, द्वीपकुमाराणां पूर्णः ६, उदधिकुमाराणां मलकान्तः ७, दिक्कुमागणा. द्वीपकुमार आदि जो दूसरी गाथा में बताये गये हैं उन छहों के प्रत्येक के छत्तीस छत्तीस-३६-३६ लाख भवन है। इस प्रकार दक्षिण उत्तर दोनों दिशा के भवनपत्तियों के भवनों की संख्या को मिलाने से एक एक भवनपतियों के भवनों की संख्या जो प्रथम द्वितीय माया ये कही गई है वह समुच्चय रूप से आ जायगी ॥ गा. ४॥ ___अब दक्षिण उत्तर दोनों दिशाओं के बचनपतियों के इन्द्रों के नाम बतलाने की इच्छा से प्रथम दक्षिण दिग्धती अवलपतियों के इन्द्रों के नाम क्रम से कहते हैं-'चलरे' इत्यादि । गा. ५॥
दक्षिणदिशा के असुरकुमारों का इन्द्र चमार है इसी प्रकार नागकुमारों का धरण २, सुवर्णकुमारों का वेणुदेव३, विद्युत्कुमारों का हरिकान्त४, अग्निकुमारोंका अग्निशिख५, सीपकुमारों का पूर्ण ६, उद. घिकुमारों का जलकान्त७, दिक्कुमारों का अभिलगति८, वायुकुमारों का દરેકને ૩૬૦૦૦૦૦ છત્રીસ લાખ ૩૬૦૦૦૦૦ છત્રીસ લાખ ભાવનો છે આ રીતે દક્ષિણ દિશા અને ઉત્તર દિશા એમ બન્ને દિશાના ભવનપતિના ભવનેની સંખ્યા મેળવવાથી દરેક ભવનપતિયોના ભવનોની સંખ્યા જે પહેલી અને બીજી ગાથામાં કહેલ છે, તે સમુચ્ચય રૂપે આવી જાય છે. ગા જા
હવે દક્ષિણ અને ઉત્તર અને દિશાના ભવનપતિ ના ઈદ્રોના નામ બતાવવાની ઈચ્છાથી પહેલા દક્ષિણ દિશાના ભવનપતિયોના ઈંદ્રોના નામે ક્રમ थीमताव छ. 'चमरे' इत्यादि
દક્ષિણ દિશાના અસુરકુમારે ઈન્દ્ર અમર છે ૧, એજ પ્રમાણે નાગકુમારને ઈન્દ્ર ધરણ છે ૨, સુવર્ણકુમારોને ઈન્દ્ર વેણુદેવ છે, ૩, વિદ્યકુમારને ઈન્દ્ર હરિકાન્ત છે. ૪ અગ્નિકુમારોને ઇદ્ર અગ્નિ શિખ છે. ૫ દ્વિીપકુમારને ઈદ્ર પૂર્ણ છે. ૬ ઉદધિકુમારનો ઈદ્ર જલકોન છે ૭, દિકુમારે ઈદ્ર અમિતગતિ છે. ૮, વાયુ કુમારને ઈદ્ર વેલમ્મ છે. હું અને
