________________
जीवामिगमसूत्र मष्टों, घनदन्तादीनां यावन्नवयोजनशतानि । एकोरुकपरीक्षेपो, नरव शतानि, एकोनपञ्चाशत् । द्वादशपञ्चषष्ठानि हयकर्णादीनां परिक्षेपः ॥१॥' आदर्शमुखा. दीनां पश्चदशै काशीजानि योजनशतानि किञ्चिद्विशेषाधिकानि परिक्षेपेण । एवमे तेन क्रमेण उपयुज्य नेतव्यानि चत्वारि चत्वारि एकप्रमाणानि, नानात्धम् अब गाहनायाम, विष्कम्मः परिक्षेपः, प्रथमद्वितीयवतीयचतुष्कानाम, अग्रहो विष्कम्भः परिक्षेपो भणितः । चतुर्थ चतुष्के षड्योजनशतानि आयामविष्कम्भेण, अष्टादश सप्तनवतानि, योजनशतानि परिक्षेपेण । पञ्चमचतुष्के सपनयोजनशतानि आयामविष्कम्भेण, त्रयोद्वाविंशति योजनशतानि त्रयोदशोत्तराणि परिक्षेपेण । षष्ठचतुष्के अष्टयोजनशतानि, आयामविष्कम्भेण, पञ्चविंशतियोजनशतानि एकोनत्रिशानि परिक्षेपेण । सप्तमचके नवयोजनशतानि आयामविष्य म्भेण, द्वे योजनसहस्रेऽष्ट पञ्चचत्वारिंशानि चोजनशतानि परिक्षेपण । 'यस्य च यो विष्कम्भः, अवगाहस्तस्य तावत्कएच । प्रथमादीनां परिरयः, शेषाणां जानीहि अधिकस्तु ।।१।
शेषा यथा एकोरुकद्वीपस्य यावत् शुद्धदन्तद्वीपः, देवलोकपरिगृहीताः खलु ते मनुजगणाः प्राप्ताः श्रमणायुष्मन् ! कुत्र खलु भदन्त ! औत्तराणामेकोरुकमनुष्याणा मेको रुकवीरो नाम द्वीप प्रज्ञप्त्तः ? गौतम ! जम्बूद्वीपे डीपे मन्दरस्य पर्वतस्योत्तरेण, शिखरिणो वर्ष धरपर्वतस्योत्तरपौरस्त्यात् चरमान्तात लवणसमुद्र त्रीणि योजनशतानि अमाह्य एवं यथा-दाक्षिणात्यानां तयौतराणां भणितव्यम् । नवरं शिखरिणो पधरपर्वतस्य विदिशासु, एवं यावत् शुद्धदन्त द्वीप इति यावत् ते एते अन्तरद्वोपकाः ॥ अथ के ते अमर्मभूमिकमनुष्याः ? अकर्मभूमिकमनुष्या: त्रिंशद्विधाः पज्ञप्ताः, तद्यथा-रश्चमिमवता, एवं यथा प्रज्ञापनापदे यावत् पञ्च मिरुत्तरकुरूभिः. ते एते अकर्मभूमिकाः । अथ के ते कर्मभूमिका ? वर्मभूमिकाः पञ्चदशविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पञ्चभिर्भरतः पञ्चभिररस्तैः एश्चभिर्महाविदहे, ते समासतो द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-आर्या म्लेच्छाः, एवं यथा प्रज्ञापनपदे यावर ते एते आर्याः, ते एते गर्भव्यु-क्रान्तिकाः, ते एते मनुष्याः ॥मू० ४४॥
टीका-'कहिणं भंते !' कुत्र खल-फस्मिन् स्थाने खलु भदन्त ! 'दाहिणि. सला णं हयका मणुप्साणं' दाक्षिणात्यानाम् - दक्षिणदिकस्थितानाम्, अन्नरद्वीपाः 'कहिण भते ! दाहिणिल्लाणं हयकार णुस्साणं हथक पणदीवे'-इत्यादि
टीकार्थ-हे भदन्ल | दक्षिण दिशा के हथकर्ण मनुष्यों का हयकर्ण नामका जीप कहां पर है अन्तर छीर छप्पर-५६ होते हैं उनमें अठाईप
'कहि ण भ ते दाहिणिल्ला णं हयझण्ण मणुस्खाणं हय झण्णदीवे' या ટીકાર્થ-હે ભગવન દક્ષિણ દિશાના હયકર્ણ મનુભ્યોને હયક નામને દ્વીપ કયાં આવેલું છે? અંતર દ્વીપ ૫૬ છપ્પન હેય છે, તે પૈકી ૨૮ અઠયાવીસ