Page Text
________________
जीवामिगमसूत्रे ५२० तत्र शत-शववर्षाणि आयु जीवित कालो यत्पानान्सुरक्षितं भवेत् तत्-शतायु. रिति कथ्यते, शतवर्षायुः प्रदोरसविशेष इत्यर्थः, 'खज्जूर-मुदियासार' खर्जूरमृद्वीकयोसार:-वर्जूर-द्राक्षाभ्यां निष्प नो रसविशेष रूपिशायनं 'कापियां फक्' इति पाणिनि सूत्रेण निपात्यते तच्च विशिष्टं मधु एकतानां-सुपरिपाकगतानाम्
ओषधीना या क्षोदश्चूर्गस्तचद्रसनिष्पन्नावरसुराः 'सुरा प्रत्यक् च शारुणी' इत्यमरः' रसनिसारणका प्रथमतो निसास्तिरसाः येषु ते तथाविधा मदोत्पादका हर्षहेतवः द्रुपगणास्तव सन्ति । एते रसविशेषः कथंभूता इत्याह-वनगंधरसफासजुत्तबलवीरिय परिणामा' इति, प्रशस्तेन वर्णेन, प्रशस्तेन रसेन-स्वादिष्टेन, प्रशस्तेन गन्धेन-सुरमिगन्धेन, प्रशस्तेन रूपशेन चाऽपि युक्ताः, पुनश्च ले बलतको वीर्य उसका नाम प्रसन्न रखा गया है ऐसा रस विशेष, मेल्लक-जो दूसरे रस के मिलने पर बल कारक होता है ऐसे रस विशेष का नाम मेल्लक है शतायुःएक ऐसा रख होता है जिसके सेवन करने से आयु सौ वर्ष तक सुरक्षित रह सकता है अर्थात् आयु बढाने वाले रस विशेष का
नाम शतायु है, तथा ख र मृद्रीका (द्राक्षा) लार-अर्थात् खिजूर __और द्राक्षा से निष्पन्न सार भूल रस, तथा कापिशायन कपिश-धूम्र वर्ण का गुड निष्पन्न रस विशेष, तथा क्षोदरस-क्षोद-चूर्ण परिपक्व मधु काष्टादि औषधियों के चूर्ण का रस होता है जो प्रथम बार में निकलता है अर्थात् प्रथम नम्बर के रस को घर सुरा करते हैं. जैसे पूर्वोक्त सध्द प्रकार के रस होते हैं, वे रस किस प्रकार होते, 'वन्नगंध रस फासजुत्ता' वे पूर्वोक्त रस प्रशस्त वर्ण शुक्लादि से, प्रशस्त गंध सुरभि गन्ध से, प्रशस्त रल इक्षु गुड शर्करा पत्रपण्डिफा मिसरी के જે મનને પ્રસન્ન કરવાવાળો હોવાથી તેનું નામ પ્રસન્ન એ રીતે રાખવામાં અવેલ છે એ રસ વિશેષ મેલક જે બીજા રસના મેળવવાથી બળ કરનારબલ વધારનાર હોય છે, એવા રસ વિશેષનું નામ મેલક છે. શતાયુ, એ એક એ રસ હોય છે કે જેના સેવન કરવાથી સો વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી શકાય છે. અર્થાત્ આયુષ્યને વધારનારા રસનું નામ “શતાયુ છે. તથા ખજૂર મૃદ્ધિકાસાર અર્થાત્ ખજૂર અને દ્રાક્ષમાંથી બનાવેલ સારભૂતરસ, તથા કાપિશાયન, કપિશ
વાડાના જેવા ગોળમાંથી બનાવેલ રસવિશેષ તથા દરસ ક્ષેદ ચૂર્ણ પરિ પકવ મધુર કાષ્ઠ વિગેરે ઔષધિના ચૂર્ણને રસ મધ કે જે પહેલી જ વારમાં નીકળે છે. અર્થાત્ પહેલા નંબરના રસને વર સુરા કહે છે. જેમ પૂર્વોક્ત બધા પ્રકારના રસ હોય છે. તે રસે કેવા પ્રકારના હોય છે તે હવે બતાવવામાં भाव छ 'वण्ण गधरस फासजुत्ता' ते पूरित २स प्रशस्त वर्ष मेले
| SR No. | 009336 |
| Book Title | Jivajivabhigamsutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 924 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 62 MB |