________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ २.९ जीवोत्पत्तिविषयनिरूपणम् इयं खलु भदन्त ! रत्नप्रभापृथिवी सर्वजीवः परित्यक्तपूर्वा, सर्वजीवैः परित्यक्ता ? गौतम ! इयं खल्लु रत्नप्रभा पृथिवी सर्वजीवैः परित्यक्तपूर्वा, नो चैव खलु सर्वजीव परित्यक्ताः, एवं यावदधः सप्तमी । एतस्यां खलु भवन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां सर्वपुद्धलाः प्रविष्टपूर्वाः सर्व पुद्गलाः भविष्टाः ? गौतम ! एतस्यां खलु रत्नपभायां पृथिव्यां सर्वपुदलाः पविष्टपूर्वाः नो चैव सई पुद्गलाः पविष्टाः, एवं यावदधः सप्तम्या । इयं खलु भदन्त ! रत्नपभापृथिवी सर्वपुद्गलैः परित्यक्तपूर्वी सर्वपुद्गलाः परित्यक्ताः ? गौतम ! इयं खल्ल रत्नप्रभापृथिवी सर्वपुद्गलैः परित्यक्तपूर्वा, नो चैन खल्लु सर्वपुद्गलैः परित्यक्ता, । एव यावदधः सप्तमी। इयं खल भदन्त ! रत्नपमा प्रथिवी कि शाश्वती शाश्वती ? गौतम! स्यात् शाश्वती स्यादशास्वती । तत्केनार्थेन भदन्त ! एव मुच्यते-स्यात् शाश्वती स्थादशाश्वती ? गौतम ! द्रव्यार्थतथा शाश्वती वर्णपर्याय गन्धर्यायः रसपर्यायः स्पर्शपर्यायैरशाश्वती तत्तेनार्थेन गौतम ! एक युच्यते तदेव यावत् स्यात् शाश्वती स्यात अशाश्वती । एवं यावदधः सप्तमी । इयं खलु भदन्त! रत्नमभापृथिवी काळतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! न कदापि नासीत् न कदापि नास्ति न कदापि न भविष्यति, अमवच्च भवति च भविष्यति च ध्रुवा नियता शाश्वती अक्षया अव्यया अवस्थिता नित्या, एवं यावदधः सप्तमी ।।०९।।
टीका- 'इमीसे णं भंते । एतस्यां खलु भदन्त ! 'रयणप्पभाए पुढबीए' रत्नप्रभायां पृथिव्याम् 'सजीवा' सर्वजीवा सामस्त्येन 'उपचण्णपुवा' उत्पन्न पूर्वाः पूर्वमुत्पन्ना इति उत्पन्नपूर्वाः कालक्रमेण, तथा-'सबजीवा उचवण्णा' सर्व जीवा उत्पन्ना युगपदस्यां रत्नपभायामिति प्रश्न: भगवानाह-'गोयमा'
इमीसेणं भंते ! रयणप्पभाए पुढीए लक्ष जीवा उववण्णपुव्वा इत्यादि सू०॥९॥ ____टीकार्थ-गौतम ने इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा पूछ। है-'इलीसेणं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए सव्वजीवा उबवणव्या, सत्र जीवा उपवण्णा' हे भदन्त! रत्नपमा पृथिवी में क्या क्रम २ ले-समय २. पर-पहिले समस्त जीव उत्पन्न हुए हैं या युगपत् समस्त जीव उत्पन्न
'इमीसे गं भंते ! रयण'पभाए पुढबीए सव्व जीवा उववण्ण पुव्वा' त्या
ટીકાઈ-ગૌતમસ્વામી આ સૂત્ર દ્વારા પ્રભુને એવું પૂછે છે કે 'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए सव्वजीवा उववण्णपुव्वा, सव्व जीवा उववण्णा' हे भगवन् । २त्नप्रभा पृथ्वीमा भपूर्व अर्थात् समये सभये पडला સઘળા જી ઉત્પન્ન થયા છે ? અથવા એક સાથે સઘળા જીવ ઉત્પન્ન થયા છે? અર્થાત ભૂતકાળમાં સઘળા જીવે ત્યાં રત્નપ્રભા પૃથ્વમાં નારકપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે કે નથી થયા ?