________________
४७६
औपपातिकas
परित्यज्ये यर्थ, अनगारिता = साधुव प्राजिनस्य = प्रकर्षेण ममस्तमम वपरि यागपूर्वक स्वीकृतयत, सर्वस्मात = निकरणनियोगतो जायमानात अति प्रागातिपातात् प्राणा = स्पर्गेद्रियादय सत्येषामिति प्राणा - एकत्रियादयो जीनास्तेपामनिपातो वियोजन- हिंसन मित्यर्थस्तस्माद् निरमण=निवर्त्तनम् || २ || 'मुसानाय - भविष्णादाण - मेहुण - परिग्गहराइभोगणाओ वेरमण ' मृषावादा-दत्ताऽऽन-मैथुन - परिग्रह - रात्रिभोजनाद्दिरमणम्मृषावाद =असत्यभाषण तरमाद विरमण - निवृत्ति ॥ २ ॥ अत्तादान-न उत्तमदत्त = देवगुरु- भूप - गायापति - साधमिकेरननुज्ञात, तस्यादान = ग्रहण तस्माद निरमणम् ॥ ३ ॥ मैथुन - मिथुनेन स्त्री माया निर्वृत्त फर्म- कामकीडारक्षण, तस्माद् विरमणम् ॥ ४ ॥ परिग्रह - परि= सर्वतो भावेन गृह्यते = जन्मजरामरणादिजनितैर्दुमैष्टयत आमा अनेनेति, कृत, कारित, अनुमोदना एव मन, वचन और काय इस प्रकार निकरण और नियोग से प्राणातिपातादिक पापों का सर्वथा त्याग कर दिया जाता है । प्राणानिपात का त्याग करना-इसीका नाम प्राणातिपातविरमण है । 'प्राण' शब्द से प्राणवाले एकेन्द्रियादिक जीवों का ग्रहण हुआ है । 'अतिपात' शब्द का अर्थ नियोग करना है। एकेन्द्रियादिक प्राणियों की हिंसा से विरक्त - सर्वथा दूर होना इसका नाम प्राणातिपातनिरमण - अहिंसा - महानत है । इसी तरह त्रियोग - त्रिकरण से मृषावाद से विरक्त होना इसका नाम मृपावादनिरमण-सत्य-महाव्रत है । देव, गुरु, भूप, साधर्मिक एव गाधापति द्वारा अदत्त का ग्रहण करना इसका नाम अदत्तादान है, उससे निवृत्त होना उसका नाम अदत्तादानविरमण महात्रत है । तीन करण तीन योग से जो मैथुन मे निवृत्त होना उसका नाम मैथुनविरमण महाव्रत है । जिसके ग्रहण से आत्मा, जन्म, जरा एव मरण आदि जनित दुखो से वेष्टित होती है उसका नाम परिग्रह है । धर्मोपकरण सिवाय अन्य सब धन-धान्यादिक को परिग्रह में परिगणित किया
સ્થામા કૃત, નારિત અનુમાદના તેમજ મન, વચન અને કાય એ પ્રકારે ત્રિકરણ અને ત્રિયાગથી પ્રાણાતિપાત આદિક પાપાના સર્વથા ત્યાગ કરાય છે પ્રાણાતિપાતના ત્યાગ કવે! એનુ જ નામ પ્રાણાતિપત–વિરમણ છે. ‘પ્રાણ’ શબ્દથી પ્રાણવાળા એકેન્દ્રિયાદિક પ્રાણિએની હિંસાથી વિરકત-સથા દૂર થવુ એનુ નામ પ્રાણાતિપાતવિરમણ–અહિં મામહાવ્રત છે એવી જ રીતે ત્રિયેાગત્રિરણથી મૃષાવાદી વિરક્ત થવુ એનુ નામ મૃષાવાદવિરમણુ સત્ય મહાવ્રત છે. દેવ, ગુરુ, ભૂપ, સાધર્મિક તેમજ ગાથાપતિ દ્વારા દત્તનું ગ્રહણ કરવુ તેનુ નામ અદત્તાદાન છે, તેથી નિવૃત્ત થવુ અદત્તાદાનવિરમણુ મહા વ્રત છે ત્રણ કરણ ત્રણ ચેાગથી મૈથુનથી નિવૃત્ત રહેવુ એનુ નામ મૈથુનવિરમણ મહાવ્રત છે જેના ગ્રહણથી આત્મા, જન્મ, જરા તેમજ મરણુ દિ દુખાથી ઘેરાઈ જાય છે તેનુ નામ પરિગઢ છે ધર્મોપકરણ સિવાય અન્ય