________________
२४०
औपपातिकमत्रे मुच्चै स्वरेण वा, अन्यथा सावयरचनेन भाषेत, तथा-पगाया-भक्तपानगवेगवेलायामनुपयुक्त सदोपमाहारादिक गृहगीयात्, तथा सहसाऽनाभोगतो वा भाण्डोपकरणस्यादान निक्षेप प्रमार्जन प्रतिलेखन च कुर्यात् , तथा अप्रत्युपेक्षिते स्थण्डिले उच्चारादीना परिष्ठापन सहसाऽनाभोगतो वा कुर्यात् । उपलक्षगमेतत्-तेन यदि चतुविधा रिकथा, क्रोधादय कपाया, शन्दादिविपयेवासक्तिर्वा सहसाऽनाभोगतो या कृता स्यात्, तदा एतेषु सर्वेपु स्थानेषु मिथ्यादुष्कृतप्रदानलक्षण प्रायश्चित्त, तच पूर्ववत् कारणे कार्योपचाराप्रतिक्रमणाहमित्युच्यते ।२। 'तदुभयारिहे' तदुभयाऽईम्-आलोचनाप्रतिक्रमणोमयअनन्तर उच्चस्वर से वचनकी प्रवृत्ति हो गई हो, या सावधवचन निकल गया हो, एषणासमिति में भक्तपानगवेषण के काल मे अनुपयुक्त होकर यदि सदोष आहार ग्रहण करने में आगया हो, अनाभोग से अनुपयोग से अथवा सहसाकार से भाण्डोपकरण का आदान एव निक्षेपण, प्रमार्जन या प्रतिलेसन हो गया हो, तथा अप्रत्युपेक्षित स्थडिल में उच्चार आदिका परिष्ठापन सहसाकार से या अनाभोग से कर दिया गया हो, इसी तरह यदि सहसाकार से एव अनाभोग से चार विकथाओं म, चार क्रोधादिक कपायों में, एव शब्दादि पाच इन्द्रियों के विषयों मे आसक्ति हो गई हो तो इन समस्त स्थानो में "मेरे दुष्कृत मिथ्या हो" इस प्रकार मिथ्यादुष्कृतप्रदानस्वरूप यह प्रतिक्रमग प्रायश्चित्त है। पहिले की तरह यह प्रायश्चित्त भी कारग मे कार्य के उपचार से प्रतिक्रमणाई कहा गया है २। (तदुभयारिहे ) जो प्रायश्चित्त आलोचना एव प्रतिक्रमग इन दोनों के અનુસાર અથવા પ્રહરરાત્રિ વીત્યા પછી ઉચા સ્વરથી વચન બેલાઈ ગયું હોય, અથવા સાવદ્ય વચન નીકળી ગયું હોય, એષણાસમિતિમા–આહારપાણીના ગવેષણ કાલમા અનુપયુક્ત થઈને જે સદોષ આહાર ગ્રહણ કરવામા આવી ગયે હેય, અનાગથી અથવા અચાનક ભાડેપકરણના આદાન તેમજ નિક્ષેપણ, પ્રમાર્જન અથવા પ્રતિલેખન થઈ ગયું હોય, તથા અપ્રત્યુપેક્ષિત સ્થડિલમાં ઉચ્ચાર આદિનુ પરિઠાપન સહસાકારથી કે અનાગથી (અચાનક કે અના ભોગથી) કરાઈ ગયું હોય, એવી જ રીતે જે સહસાકારથી કે અનાગથી ચાર વિકથાઓમા, ચાર ફોધાદિક કષાયમા, તેમજ શબ્દાદિ પાચ ઇન્દ્રિઓના વિષયોમા આસક્તિ થઈ ગઈ હોય તે એ બધા સ્થાનેમા “મારૂ દુષ્કૃત શિષ્યા થાઓ” એ પ્રકારે મિથ્યાદુકૃતપ્રદાનસ્વરૂપ આ પ્રતિક્રમણ–પ્રાયઠિન છે પહેલાની પેઠે આ પ્રાયશ્ચિત્ત પણ કારણુમાં કાર્યના ઉપચારથી प्रतिभा उपाय छ ० ( तदुभयारिहे) प्रायश्चित्त मायनातभर