Page Text
________________
२१८
उपासकदशास्त्रे फस्सवि णियेवि हत्थे, विहल खग्गाहधारण तीओ । पोत्थो सो सावज्जो,-वएसदाण भणिज्जए जमिह ॥ ४ एएसिं सव्वेसिं, पुष्धुत्ताण चउहमिह सत्थे ।
विहिपुन्य सचाओ, अक्खायमणत्यदडवेरमण ॥ ५ ॥” इति । तुर्धा, तत्रापध्यानेनाऽऽचरितमपभ्यानाऽऽचरितमारौद्रभ्यानवशतया निप्पयोजन प्राणिसक्लेशनमित्यर्थः । प्रमादेनाऽऽचरित-प्रमादाऽऽचरित प्रमादतो निष्प्रयोजन मपभापणादिकरण, घृततैलादिभाजनान्युद्घाटय रक्षण चेत्यर्थः। हिंसासाधनत्वाहिसा तरवारि-शूल भल्ल गणाशादिशस्त्र तस्य प्रदान-हिंसाप्रदान-निष्पयोजन कस्यचिद्धस्ते शस्त्रादीना समर्पणमित्यर्थः। उपलक्षमेतभिष्पयोजन स्वहस्त धारणस्यापि । पापप्रधान यद्वा पापजनक कर्म-पापकर्म तस्योपदेशः पापकोप देश'-निष्प्रयोजन सावधोपदेशदानमित्यर्थः । एभ्यश्चतुभ्योऽनर्थदण्डेभ्यो विरम णमनर्थदण्डविरमणम् । (२) प्रमादाचरित, (३) हिंसाप्रदान, और (४) पापकर्मोपदेश । आतल्यान
और रौद्रध्यानके वश होकर प्राणीको सक्लेश पहुंचाना अपध्यानाचरित है (१), प्रमादके वश होकर व्यर्थ धुरे (कष्टप्रद वचन बोलना आदि, अथवा प्रमाद वश घी तेल आदिके वतनाका उघाडा (खुला) रखना प्रमादाचरित है (२), विना प्रयोजन, तलवार, शूल, भाला, गडाशा आदि हिंसाके साधनभूत शस्त्रांको किसीक हाथमें देना उपलक्षणसे अपने होथमें रखना भी हिंसा प्रदान अनर्थ दण्ड है (३), पापकी प्रधानता वाला अथवा पापको पैदा करने वाला अर्थात् सावध उपदेश देनापापकर्मोपदेश अनर्थ दण्ड है (४)। इन चारा प्रकारके अनर्थदण्डों से विरत हो जाना अनर्थ-दण्ड विरमण व्रत है । छ(१) मध्यानायरित, (२) प्रभाहायरित (3) साहान, (४) पाप पहेश. આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનને વશ થઈને પ્રાણીને નિપ્પન સકલેશ પહોચાડવે આ અપધ્યાનાચરિત છે (૧) પ્રમાદને વશ થઈને વ્યર્થ ખરાબ (કષ્ટપ્રદ) વચને બોલવા વગેરે, અથવા પ્રમાદવશ થી તેલ આદિના વાસણાને ઉઘાડા રાખવા એ પ્રમાદારત છે (૨) પ્રયજન વિના તલવાર શૂળી, ભાલા, આદિ હિસાના સાધનભૂત શસ્ત્રોને કેાઈના હાથમાં આપવા, ઉપલક્ષણે કરીને પિતાના હાથમાં રાખવા એ પણ હિંસાપ્રદાન અનર્થદંડ છે (૩) પાપની પ્રધાનતાવાળા અથવા પાપને પેદા કરનારા અથત સાવલ-ઉપદેશ આપ એ પાપકર્મોપદેશ અનર્થદડ છે (૪) એ ચારે પ્રકારના અનર્થદડથી વિરત થઈ જવુ તે અનર્થદડવિરમણ વ્રત છે ?
| SR No. | 009331 |
| Book Title | Upasakdashangasutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 638 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_upasakdasha |
| File Size | 18 MB |