Page Text
________________
७८
उपादशाङ्गस
=प्रष्टयः परि=सर्वतोभावेन अमकृदिति यात् प्रच्छनीय: = मव्य 'होस्था' = आसीदित्यग्रेतनेन सम्बन्धः । आह नतु कार्यकारणयोरन्यतरस्यैवोपादानेनेतरान्यथानुपपत्याssक्षेपाद्बोध' मियेदिति 'कार्येषु' ' कारणेपु' इत्युभयोपादानमनिश्चि त्करमिति तदत्यन्तममत्, यत कथित् केवल कायसम्बन्ध एनमश्न कराति यथा, भो ! मया किं धन्त्रण विनेय ? कि राजादिसेना कर्त्तव्या उत क्रमविक्रयादिव्य हारः कर्त्तव्य ? इत्यादि, कश्चिच केवल कारणमन्त्र एन प्रश्न करोति यथा किं भो. या ना राजादिसेवा कर्त्तव्या ? केन वा विधिना क्रयविक्रयादिव्यवहार कर्त्तव्य ? इत्यादीति सर्वजनमसिद्धमिदम् ।
और चार बार पूछा जाता था-इन सब बातों में राजा आदि समस्त वडे-बडे आदमी आनन्दकी सम्मति लेते थे ।
शका - का और कारण, इन दोनों मेंसे एकका ग्रहण करनेसे ही दोनोंका बोध हो जाता है, क्योकि कारणके बिना कार्य नहीं होता और faar कार्य कारणोका अन्वेषण करनेकी आवश्यकता नहीं है फिर मृल-पाठ मे 'कार्यों में' 'कारणो में, इस प्रकार दोनोंका पृथकपृथक गिनाना वृथा है ।
समाधान- यह कथन बिलकुल ठीक नही । क्योकि कोई-कोई केवल कार्यके विषय मे ही प्रश्न करता है, जैसे- 'महाशय ! मुझे क्या धधा करना चाहिए ! राजा आदि की नौकरी करूँ या लेन-देन (व्यापार) करू ?" इत्यादि । कोई-कोई केवल कारणके विषय मे ही पूछना है, जैसे- 'क्यों जी, मैं राजा आदि की सेवा किस प्रकार करूँ ? अथवा लेन-देन का व्यवहार किस ढंग से करूँ' इत्यादि यातें ससारप्रसिद्ध है ।
અર્થાત્ એવા બધા પ્રકરણામા એક વાર તથા વાર વાર પૂછવામાં આવતુ હતુ. મે બધી વાતામા રાજા વગેરે મેા માણુસે પણ આનદની સમતિ લેતા હતા
શકા-કાર્ય અને કારણ એ એઉમાથી એકનુ ગ્રહણ કરવાથી જ બેઉના આધ થઈ જાય છે, કારણ કે કારણ વિના કાર્ય થતુ નથી, અને કાર્ય વિના કારણુ શેાધન કરવાની જરૂર હાતી નથી તે! પછી મૂળ પાર્ટમા ' अर्योभा' ' अरशोभा' थे પ્રમાણે બેઉને જૂદા જૂદા ગણાવવા એ વૃથા છે
,"
સમાધાન-એ કથન બીલકુલ ખરાબર નથી, કારણ કે ઇ કેવળ કા'ની માખતમાં જ પ્રશ્ન કરે છે, જેમકે—મહાશય ! મારે કયા ધા કરવા જોઇએ ? રાજા વગેરેની નેકરી કરૂ કે લેણદેણુ (વેપાર) કરૂ ? વગેરે કાઈ કેવળ કારણની ખાખતમા જ પૂછે છે જેમકે,કેમ ભાઇ! હું નાજા આદિની સેવા કેવી રીતે કરૂ ? અથવા લેબુંદેણુને વ્યવહાર કેવી રીતે કરૂ ?, એ બધી વાતે જગતમા જાણીતી છે
| SR No. | 009331 |
| Book Title | Upasakdashangasutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 638 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_upasakdasha |
| File Size | 18 MB |