________________
भनगारधर्मामृतपिणो टीका अ० १६ द्रौपदीपर्धा
" वर्माधर्मव्यवस्थाया, शास्त्रमेन नियामकम् ।
तदुक्ताऽऽसेवनाद् धर्मस्वधर्मस्तद्विपर्ययात् ॥” इति, आगम से ही जात कर सकते हैं। घटपटादिको की तरह उसे स्पष्ट रूप से देखनहीं सकते हैं । इसीलिये वह दुज्ञेय है। जो अनुमान और आगम से गम्य होता है वह अग्नि आदि की तरह किसी न किसी के प्रत्यक्ष रोता है यह स्पष्ट सिद्वान्त है। तीर्थकर प्रभु ने कि जो राग और वेप से सर्वथा रहित हैं, त्रिकालवी समस्त पदार्थों को जो हस्तामलक वत् स्पष्ट जानते हैं, ३५ वाणी के अतिशय से जो युक्त है अपने केवलज्ञान रूपी आलोक से उसे विशदरूप से जान लिया है। हम छद्मस्थों के लिये इनके वचनों के सिवाय इस विपय का नियामक और कुछ नहीं है। अतः उनके कथनानुसार ही धर्म और अधर्म का स्वरूप हम ससारी जीव जान सकते हैं या जानते हैं। "धर्माधर्मव्यवस्थाया' शास्त्रमेव नियामक, तदुक्ता सेवनात् धर्मस्त्वधर्मस्तविपर्ययात् "-धर्म
और अधर्म के स्वरूप की व्यवस्था करने वाले केवल सर्वज्ञभगवान् के वचन स्वरूप आगम ही है। अतः उनके द्वारा प्रदर्शित मार्ग का सेवन करना धर्म और उससे विपरीत मार्ग का सेवन करना अधर्म है
भावार्थ-जीवोको धर्मकी प्राप्ति सर्वज्ञ भगवान द्वारा प्रदर्शित मार्ग સમજી શકીયે છીએ ઘટ પટ' વગેરેની જેમ તેને સ્પષ્ટ પણે જોઈ શકતા નથી એથી જ તે ય છે જે અનુમાન અને આગમથી ગમ્ય હોય છે તે અગ્નિ વગેરેની જેમ કોઈને કેઈને પ્રત્યક્ષ હોય છેઆ એક સ્પષ્ટ સિદ્ધાત છે રાગ અને દેવી સ પૂર્ણ પણે રહિત એવા તીર્થંકર પ્રભુએ-કે જેઓ ત્રિકાળવતી બધા પદાર્થોને હસ્તામલાવત્ સ્પષ્ટ રીતે જાણે છે, ૩૫ વાણીના અતિશયથી જેઓ ચુકત છે-પિતાના કેવળજ્ઞાન રૂપી આકથી તેને વિશદ રૂપથી જાણી લીધુ છે અમારા જેવા સ્થાને માટે એમના વચને સિવાય આ વિષયના નિયામક બીજું કોઈ નથી એથી અમે તેમના કહ્યા મુજબ જ
म भने अमन २१३५ एणी शाये छीस " धर्माधर्म-व्यस्थाया शास्र मेव नियामक , तदुक्कासेवनात् धमस्त्वधर्म सद्विपर्ययात् " धर्म भने सपना સ્વરૂપની વ્યવસ્થા કરનાર ફક્ત સર્વર ભગવાનના વચન સ્વરૂપ આગામો જ છે એથી તેમના વડે દર્શાવવામાં આવેલા માર્ગનું સેવન કરવું એજ ધર્મ અને તેથી વિરુદ્ધ માર્ગનું સેવન કરવું અધર્મ છે ભાવાર્થ સર્વજ્ઞ ભગવાન દ્વારા
