________________
मनगारधर्मामृतयदिणी टीका ० १६ द्रौपदीच
यथा भगवतीस
1
पचयण भते । पत्रयण, पात्रयणी पवयण ? । " गोयमा ! अरहा ताव णियमा पावयणी । पत्रयणं पुण दुवालसँगे गणिपिडगे । त जहा - आयारो० जाव दिहिवाओ । इति, ( श० २० उ०८ )
"
भते ! हे भदन्त ! }} पचयण प्रवचन - कि प्रवचन, उत - " पात्रयणी " प्रवचनी प्रवचनम् ? 1 " गोयमा ! " हे गौतम ! ' अरहा ' अन् ' तान ' तावत् नियमात्मवचनी । प्रवचन पुन 'वालसगे ' द्वादशाङ्गी " गणिपिडगे " गणिपिटकम् । तद् यथा - " आयारो जात्र दिट्टिवाओ " आचाराङ्गादि यावत् दृष्टिवादः । इति,
पुनस्तत्रैव - " से नृण भते ! तमेव सच्च नीसक ज जिणेहिं पवेश्य १ । प्रवचन का स्वरूप और उसका प्रभाव-माहत्म्य आगमों में कहा है । जैसे भगवती सूत्र में " पवयण भते । पवयण, पावयणी पवयण १ गोयमा ! अरहा ताव नियमा पावयणी । पवयण पुण दुवालसगे गणिपिडगे । त जहाँ - आयारे जाच टिट्टिवाओ । इति ( श० २० उ०८ )
३१५
भावार्थ - गौतमस्वामी पूछते हैं हे भगवन् ! प्रवचन प्रवचन है-या प्रवचनी प्रवचन है ? इस अश का समाधान करते हुए भगवान् कहते हैं - हे गौतम | गणिपिटक जो आचारांग से लेकर दृष्टिवाद तक द्वादशाग आगम है वह समस्त प्रवचन है । इस प्रवचन को अर्थत प्रकट करनेवाले श्री तीर्थकर प्रभु प्रवचनी हैं । उसी भगवती सूत्र में और भी यह कहा है कि " से नृण भते । तमेव सच्च निसक ज जिणेहिं पवेश्य | हता गोधमा । तमेव सच्च से नृण भते । एव मणे
માહાત્મ્ય કહ્યો છે જેમકે ભગવતી સૂત્રમા "" पवयण भते ! पवयण पावयणी पत्रयण ? गोयमा ! अरहा ताव नियमा पावयणी । पवयण पुण दुवारसगे गणि पिढगे । त जहा - आयारो जाव दिट्टिवाओ । इति ( श २० ८ )
ભાવા—ગૌતમ સ્વામી પૂછે છે કે હું ભગવન્ ! પ્રવચન પ્રવચન છે કે પ્રવચની પ્રવચન છે? આ શાનુ સમાધાન કરતા ભગવાન કહે છે કે હે ગૌતમ ! ગણિપિટક-કે જે આચારાગથી માડીને દૃષ્ટિવાદ સુધી દ્વાદશાગ આગળ છે તે સમસ્ત પ્રવચન છે અત્યંત આ પ્રવચનને પ્રન્ટ કરનારા શ્રી તીર્થંકર પ્રભુ પ્રવચની છે તે ભગવતી સૂત્રમા જ આ પ્રમાણે કહેવામા આવ્યુ છે કે( से नूण भते तमेव सच्च नीस क ज जिणेहि पवेइय ! हता गोयमा । रामेन सन्च से नूण भवे । एर मणे घारेमाणे एव पकरेमाणे आणाए आराहप
