________________
प्रमैश्चन्द्रिका ठीका श०४१ व ४ राशियुग्मकल्यो जनैरयिकोत्पत्तिः
सर्वं ज्ञातव्यमिति । 'नवरं परिमाण एको वा पंच वा नव वा तेरस वा संखेज्जावा, असंखेज्जा वा उववज्जंति' नवरं परिमाणमेको वा पञ्च वा नव वा त्रयोदश चा, संख्याता वा, असंख्याता वा, उत्पद्यन्ते इति । 'संवेहो' संवेधः काय संवेधोsपि अत्र वक्तव्यः । ' ते णं भंते ! जीवा जं समयं कलियोगा तं समयं कडजुम्मा जं समयं कडजुम्मा तौं समयं कलिओगा' हे भदन्त । ते राशियुग्म कल्योज नारका यस्मिन् समये कल्योजाः किं तस्मिन् समये कृयुग्माः ? यस्मिन् समये कृतयुग्मा स्वस्मिन् समये किं कल्योजाः सम्भवन्तीति प्रश्नः, उत्तरमाह - 'जो इणट्ठे समट्टे'
૨૭
होते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं- 'एव' चेव' हे गौतम | जैसा प्रथम उद्देश में कहा गया है वैसा ही सब कथन इस उद्देशक के सम्बन्ध में भी जानना चाहिये । परन्तु परिमाण में यहां उस उद्देशक की अपेक्षा भिन्नता आती है जो 'नवर' परिमाणं एक्को वा पंच या नववा तेरस वा संखेज्जा या असंखेज्जा वा उववज्जंति' इस सूत्रपाठ द्वारा बतलाई गई है - इससे यहां एकसमय में एक अथवा पांच, अथवा नौ अथवा तेरह, अथवा संख्यात अथवा असंख्यात नैरिक उत्पन्न होते हैं । 'संवेहो' काय संवेध भी यहां पर वक्तव्य है । 'ते णं भंते ! जीवा जं समयं कलिओगा तं समयं कडजुम्मा, जं समय कडजुम्मा तं समयं कलिभोगा' हे भदन्त । वे जीव जिस समय कल्पोज राशिमित रहते है उस समय क्या वे कृतयुग्म राशिप्रमित हो जाते हैं ? और जिस समय वे कृतयुग्मराशिप्रमित होते हैं उस समय क्या वे कल्पोज राशि
थाय हे? या प्रश्नना उत्तरमां अनुश्री ४ - ' एवंचेव' हे गौतम! પહેલા ઉદ્દેશામાં જે પ્રમાણે કથન કરેલ છે, એજ પ્રમાણેનુ' સઘળું કથન આ ઉદ્દેશામાં સંબંધમાં પણુ સમજવુ'. પરતુ પરિમાણુમા અહિયાં તે ઉદ્દેશાની अपेक्षा लिन्नयायुं भावे हे ? 'नवर परिमाणं एक्को वो पांचवा नव वा तेरस वा संखेज्जा वा अस खेज्जा वा उववज्जेति' मा सूत्रपाठ द्वारा डेस छे તેથી અહિયાં એક સમયમાં પાંચ અથવા નવ અથવા તેર અથવા સ ંખ્યાત अवथा असंख्यात नैरथि उत्पन्न धाय छे. 'स वेहो' हायसवेध पशु शाहियां वा लेखे 'वेण' भते । जीवा ज समयं कलिओगा व समय कडजुम्मा जं समय कडजुम्मा त समयं कलिओगा' हे नगवन् ते हवाले સમયે કલ્પેજ રાશિપ્રમાણવાળા હાય છે. તે સમયે શુ' કૃતયુગ્મ રાશિપ્રમાણુવાળા થઈ જાય છે? અને જ્યારે જે સમયે મૃતયુગ્મ રાશિપ્રમાણુવાળા હોય છે ત્યારે શુ તેઓ કલ્યેાજ રાશિપ્રમાણવાળા થઇ જાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમા