________________
દર
भगवती सूत्रे
9
भवन्तीति । 'उनजोगो वन्नामाई उस्सासमा वा नीसासगा वा आहारगा वा जहा एगिदियाणं' उपयोगो वर्णादिः उच्छ्वासका वा निःश्वासका वा आहारकाथ यथा एकेन्द्रियाणाम् एकेन्द्रियवदेवोपयोगादयः पञ्चेन्द्रियाणामपि ज्ञातव्याः तत्र उपयोगो द्विविधोऽपि पश्चापि वर्णाः, द्वौ गन्धो, पञ्चपि रसाः, अष्टौ स्पर्शा भवन्ति उछ वासका वा भवन्ति निःश्वासका वा भवन्ति । आहारकाच भवन्ति यथा एकेन्द्रियाणां प्रकरणे तथा 'विरयाय अविश्याय विरया विरयाय' संज्ञिपञ्चेन्द्रिया विरताश्च भवन्ति अविरताथ भवन्ति । विरताविरताश्चापि भवन्तीति । 'सकिरिया नो अकिरिया ' सक्रिया भवन्ति पञ्चेन्द्रियाः, नो न तु अक्रिया भवन्ति । 'ते णं भंते! जीवा किं सत्तविधगा वा अविधा वा' से खलु भदन्त ! जीवाः संक्षिपञ्चेन्द्रियाः सप्त विधकर्मप्रकृतीनां वन्धका वा भवन्ति, अष्टविधकर्मप्रकृतीनां वन्धका वा भवन्ति 'छन्निहबंधगावा एगविह्नबंधगा' वा पविधकर्मपकृतीनां वन्धका वा एकविधकर्मऔर काययोगवाले होते हैं । 'उवजोगो, चन्नमाई, उस्सासमा वा नीस सगा वा आहारगा वा जहा एगिंदियाणं' ये दोनों प्रकार के उपयोगवाले होते हैं । पाँचो रसो वाले, दो गंधोवाले, पांचों वर्णों वाले और आठ प्रकार के स्पर्श वाले होते हैं । उच्छवासवाले निश्वासवाले होते हैं और आहारक होते हैं । इत्यादि जैसा एकेन्द्रिय के प्रकरण में कहा है वैसा ही समझलेना चाहिये । 'विरया य अविस्या य विरया विरया य' ये संज्ञी पंचेन्द्रिय विरत, अवरित एवं विरताविरत होते हैं। 'सकिरिया नो अकिरिया' क्रिया सहित होते हैं, अक्रिया-क्रिया रहित नहीं होते हैं । 'ते णं भंते ! जीवा किं सत्तविह बंधगावा अट्ठविह
गावा' हे भदन्त ! ये जीव क्या सात प्रकार की कर्मप्रकृतियों के बन्धक होते हैं ? अथवा आठ प्रकार की कर्मप्रकृतियों के बन्धक होते
वयजोगी, कायजोगी' मनायेोगवाणा वयनयोगवाणा भने अययोगवाजा होय छे. 'उबजोगो वन्नमाई, उत्सासगा वा नीसांसमावा, आहारगावा जहा एगिदियाण " એકેન્દ્રિય જીવેાની જેમ તેએ બન્ને પ્રકારના ઉપચેાળવાળા હાય છે પાંચે પ્રકારના રસાવાળા હોય છે, એ ગધેાવાળા, પાંચવવાળા અને આઠ પ્રકારના સ્પર્શવાળા હાય છે. ઉચ્છવાસ નિઃશ્વસવાળા હોય છે. અને આહારક હાય छे. 'वीरयाय अविरया य विरयाविश्याय' ते संज्ञी पथेन्द्रिय विश्त-अविरत मने विरताविरत होय हे 'सकिरिया नो अकिरिया' दिया सहित होय छे, अडिया -डिया विनाना होता नथी. 'ते णं' भते ! जीवा किं सत्तविधता वा अट्ठविह वधगा वा' हे 'लगवन આ શું સાત પ્રકારની ક્રમ પ્રકૃતિયાના બધ ફવાવાળા હાય છે ? અથવા આઠે પ્રકારની ફમ પ્રકૃતિયાના ખધ કરવાવાળા
જીવે