________________
६३०
भगवती सूत्रे
श्रानुदीराश्च भवन्ति । अयं क्रम. प्रमत्ताः सर्वेऽपि सामान्यतोऽष्टानामपि कर्मणासुदीरकाः आवलिका शेषायुष्कारतु तएत्र आयुर्वर्ज सप्तानामुदीरका भवन्ति, तथा यदा ते वेदनीय कर्मण उदीरणां न कुर्वन्ति तदा वेदनीययुर्वज शेष प कर्मणामुद्दीरका भवन्ति अगमनादि चतुर्गुणास्थानवर्तिनो वेदनीयायुर्वजनां षण्णामुदीरकाः तथा सूक्ष्मसंपरायाः आवलिकायां स्वाद्धायाः शेषायां मोहनीय वेदनीयायुर्वर्णानां पञ्चानामपि कर्मणामुदीरकाः उपशान्तमोहास्तु उक्तरूपाणां पञ्चानां कर्मणां मोहनीय वेदनीयायुष्कवर्जानामेव उदीरकाः, क्षीणकपायाः पुनः ये यथा संभव उदीरक भी होते हैं और अनुदीरक भी होते हैं । उदीरणा का क्रम इस प्रकार से है-प्रमत्त समस्त संज्ञीपञ्चेन्द्रिय जीव सामाFor आठों ही कर्मप्रकृतियों के उदीरक होते हैं और जब इनकी आवलिमात्र आयुशेष रहती है तब ये आयु के सिवाय लात कर्मप्रकृतियों के उदीरक होते हैं । तथा जिस समय ये वेदनीय कर्म की भी उदीरणा न करते हों । उस समय ये वेदनीय और आयुष्क के सिवाय शेष छह कर्मों के उदीरक होने के कारण अप्रसन्त आदि गुणस्थान से वेदनीय और आयुष्य कर्म को छोड़कर छह कर्मप्रकृतियों के उदीरक होते हैं । तथा सूक्ष्म संपरायवाले संज्ञीपचेन्द्रिय जीव जब अपना अर्थात् सूक्ष्म संपराघ गुणस्थानका काल आचलिका मात्र बाकी रह जाता है तब वह मोहनीय वेदनीय और आयुष कर्म के सिवाय शेष पांच कर्मप्रकृतियों का उदीरक होता है । तथा उपशान्त मोहवाले संज्ञीपचेन्द्रिय जीव भी मोहनीय आदि तीन कर्मप्रकृतियों को छोड़कर शेष पांच कर्मप्रकृतियों के ही उदीरक होते हैं । तथा क्षीण कषायवाले संज्ञीपंचेन्द्रिय जीव जय
होय छे. मनुही २४ होता नथी. 'सेवा' छण्ह वि उदीरगा वा अणुदीरगा वा' ખાકીની છ`પ્રકૃતિને નામ ગેાત્રને છેાડીને જ્ઞાનાવરણીય વિગેરે છ ક્રમ પ્રકૃતિચેના આ યથ સભવ-કૅમથી ઉદીરક પશુ હાય છે, અને ઉદીરણાના ક્રમ આ પ્રમાણેને છે.-પ્રમત્ત સુધીના સઘળા સજ્ઞી પચેન્દ્રિય જીવેા સામાન્ય રીતે આઠે કમ પ્રકૃતિચેના ઉદ્દીક હાય છે, અને જ્યારે તેમેની આવલિકા માત્રની આયુષ્ય ખાકી રહે ત્યારે તેએ આયુષ્ય શિવાય સાત કમ પ્રકૃતિયાના ઉદીરક હાય છે. અપ્રમત્ત વિગેરે ચાર વેદનીય અને આયુષ્ય કને છેડીને છ ક પ્રકૃતિયાના ઉદીરક હૈાય છે. તથા સૂક્ષ્મ સાંપરાયવાળા સ'ની પંચેન્દ્રિય જીવા જ્યારે પેાતાના કાળ આવલિકા માત્ર માકી રહે ત્યારે તે મેહનીય, ચંદ્રનીય અને આયુષ્ય ક્રમ શિવાય બાકીની પાંચ કમ પ્રકૃતિચેના ઉદ્દીરક હોય છે. તથા ઉપશાન્ત મેહનીયવાળા સન્નીપંચેન્દ્રિય જીવે પણ મેાહનીય વિગેરે ત્રણ કમ પ્રકૃતિચેાને છોડીને બાકીની પાંચ ક પ્રકૃતિચેાના જ ઉદીરક હાય છે,