________________
भगवती सूत्रे
छाया -- कृतयुग्म कृतयुग्म संज्ञि पञ्चेन्द्रियाः खल भदन्त ! कुत उत्पद्यते ? उपपातचतसृभ्योऽपि गतिभ्यः । संख्येयवर्षायुष्का संख्येयवर्षायुष्क पर्याप्तापर्याप्तकेभ्यश्च न कुनोऽपि प्रतिषेधो यावदनुत्तरविमानमिति परिमाणमपहारोऽवगाहना च यथा असंज्ञिपञ्चेन्द्रियाणाम् । वेदनीयवजनां सप्तानां कर्मप्रकृतीनां वन्धका वा अवन्धका वा वेदनीयस्य वन्धका नो अवन्धकाः । मोहनीयस्य वेदका वा अवेदका वा शेषाणां सप्तानामपि वेदका नो अवेदकाः । सातावेदका वा असातावेदका वा मोहनीयस्योदयिनो वा. अनुदयिनो वा, शेषाणां सप्तानामपि उदयिनो नो अनुद यिनः । नाम्नो गोत्रस्य चोदीरका नो अनुदीरकाः शेपाणां पण्णामपि उदीरका अनुदीरका वा । कृष्णलेश्या वा यावत् शुक्ललेश्या वा । सम्यग्दृष्यो वा मिथ्या दृष्टयो वा, सम्यग् मिध्यादृष्टयो वा । ज्ञानिनो वा अज्ञानिनो वा, मोनोयोगिनो वा वचोयोगिनः काययोगिनः । उपयोगो वर्णादिः, उच्छवासका वा निश्वासका वा आहार काश्च यथा एकेन्द्रियाणाम् । विरताश्चाविरताथ विरताविरताथ | सक्रिया नो अक्रिया । ते खलु मदन्त | जीनाः किं सप्ताविधवन्धका वा अष्टवि धवन्धका वा पवित्रन्धका वा ? गौतम ! सप्तविधयन्धका वा यावत् एकविधबन्धका वा । ते खलु भदन्त ! जीवाः किमाहारसज्ञोपयुक्ता यावत् परिग्रह सोपयुक्ता वा नो सब्ज्ञोपयुक्ता वा, गौतम ! आहारसंज्ञोपयुक्ता यावत् नो संज्ञो पयुक्ता वा सर्वत्र पृच्छा भणितव्या, क्रोधकपायिनो वा यावत लोभपाययिनो वा अकपायिनो वा । स्त्रीवेदका वा पुरुषवेदका वा नपुंसकवेदका वा अवेदका वा । स्त्रीवेदवन्धका पुरुषवेदवन्धका वा नपुंसक वेदवन्धका वा अवन्धका वा । संज्ञिनः, नो असंज्ञिनः । सेन्द्रिया नो अनिन्द्रियाः । संस्थितिः जघन्येनैकं समयमुत्कर्पेण सागरोपमशतपृथक्त्वं सातिरेकम् । आहारस्तथैव यावत् नियमतः पदिशि । स्थितिर्जयन्येने के समय कर्येण त्रयत्रिंशत्सागरोपमाणि । पट् समुद्घाता आदिका मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहता अपि म्रियन्ते । असमता अपि म्रियन्ते । उद्वर्तना यथैवोपपातः न कुत्रापि प्रतिषेधो यावदनुत्तरविमानमिति । अथ मदन्त | सर्वे प्राणा यावदनन्त कृत्वः । एवं पोडशस्त्रपि युग्मेषु भणितव्यं यावदनन्तकृत्वः नवरं परिमाणं यथा द्वीन्द्रियाणाम् शेषं तथैव । तदेव भदन्त ! तदेवं भदन्त । इति । ४० १ |
1
५२४
प्रथमसमय कृतयुग्म कृतयुग्मसंज्ञिपञ्चेन्द्रियाः खलु भदन्त ! कुत उत्पद्यन्ते उपपातः परिमाणमाहारो यथा एतेपामेव प्रथमोद्देशके । अवगाहना बन्धो वेदो वेदना उदयिन उदीरकाच यथा द्वीन्द्रियाणां प्रथमसमयानाम् । तथैव कृष्णलेश्या वा यावत् शुक्ललेश्या वा । शेषं यथा द्वीन्द्रियाणां यावदनन्तकृत्वः । नवरं स्त्रीवेदका वा पुरुषवेदका वा नपुंसकवेदका वा संज्ञिनोऽसंज्ञिनः । शेषं तथैव । एवं षोडशस्वपि युग्मेषु परिमाणं तथैव सर्वम् तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति ।