________________
५४६
भगवती
सोलसखुत्तो वितियो विभणियन्बो' तथैव-प्रथमोद्देशकवदेव षोडशकृत्वः षोडशराशिभेदानाश्रित्य द्वितीयोऽपि उद्देशको भणितव्यः । 'तहेव सव्यं' तथैव प्रथमोदेशवदेव सर्वमिदापि वक्तव्यम् । 'नवरं इमाणि य दस नाणचाणि नवरं - केवलं प्रथमोदेशका पेक्षयाsत्र इमानि अग्रपदश्यमानानि दशनानात्वानि पूर्वोक्तस्य विलक्ष स्वस्थानानि भवन्ति, केपाञ्चित् पूर्वोक्तानां भावानां प्रथमसमयोत्पन्नेषु असंभ वात् । तथा - 'ओगाहणा जहन्नेणं अंगुळस्स असंखेज्जइभागं' शरीरावगाहना अंगुलस्यासंख्येयभागरूपा जघन्येन 'उक्कोसेण वि अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' उत्क र्षेणापि अंगुलस्यासंख्येयभागम्, तत्र प्रथमोदेश के बादरवनस्पत्यपेक्षया उत्कर्षेण सातिरेकयोजन सहस्ररूपा महत्यवगाहना प्रोक्ता, अत्र तु प्रथमसमयोत्पन्नत्वे - 'हे गौतम! इस सम्बन्ध में जैसा प्रथम उद्देशक कहा गया है उसी प्रकार से सोलह राशि भेदों को आश्रित करके यह द्वितीय उद्देशक भी कह लेना चाहिये । 'तहेव सव्वं' एवं प्रथम उद्देशकके जैसा ही और सब कथन यहां है ऐसा जानना चाहिये | 'नवरं इमाणि य दस नाणताण' परन्तु प्रथम उद्देशककी अपेक्षा यहां इन दश बातों में अन्तर है- क्योंकि प्रथम समय में उत्पन्न एकेन्द्रियों में इनकी असंभवता है । वे दश बातें ये हैं
'ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्त असंखेज्जइभागं' 'अवगाहना यहां अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण है जघन्य से तथा 'उक्कोसेण वि अंगुलस्स असंखेज्जइ भागं' 'उत्कृष्ट से भी अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण है । प्रथम उद्देशक में वादरवनस्पतिकायिक की अपेक्षा कुछ
પહેલા ઉદ્દેશામાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે સેાળરાશિ लेहोने! याश्रय हरीने भा जीले उद्देश। पशु उही सेवा ले. 'तहेव सव्वं ' આ રીતે પહેલા ઉદ્દેશામાં કહ્યા પ્રમાણે સઘળુ કથન મા ત્રીજા ઉદ્દેશામાં सम सेवु', 'नवर' इमाणि य दस नाणत्ताणि' परंतु पडेला उद्देशाना उथन કરતાં અહિયાં નીચે ખતાવેલ દસ ખાખતામાં અતર આવે છે—કેમ કે પ્રથમ સમયમાં ઉત્પન્ન થયેલા એકઇન્દ્રિયવાળાઓમાં તેનું અસંભવ પણું છે. તે દસ ખાખતે નીચે બતાવ્યા પ્રમાણે છે.-
'ओगाहणा जहन्ने' अंगुलरस अस खेज्जइ भाग" अहियां अवगाहना धन्यथी भांगजना असंख्यातमा लाग प्रभायु से तथा 'उक्कोसेण वि अगुलस्त्र अस' खेज्जइ भाग' उत्सृष्टथी पशु ग्यांगजना असण्यात लाग प्रभाशु છે. પહેલા ઉદ્દેશામાં ખાદર વનસ્પતિકાયિકની અપેક્ષાથી કંઇક વધારે એક હજાર ચેાજનની અવગાહના કહી છે. પરંતુ અહિયાં તે પ્રથમ સમયમાં ઉત્પન્ન