Page Text
________________
४०४ .
भगवतीस्त्र - पर्याप्तापर्याप्त भेदेन द्वादश स्थानस्यैव सूत्रकृताऽनुसरणं कृतमिति । इह च लोकस्य पूर्वचरमान्तात् पूर्वचरमान्ते समुत्द्यमानस्य एकसामयादिका चतुःसमयान्ता गतिः संभवति अनुश्रेणि विश्रेणी संभावात् । पुनः दक्षिण चरमान्ते पूर्वचरमान्तात् समु. स्पद्यमानस्य तु द्वयादि चतु:सामयिक्येव गतिस्तत्रानुश्रेणेरभावात् । एवमन्यत्रापि विश्रेणी गमने द्वयादि चतु:सामयिक्येच गति भवतीति भावः ।।
'सुहुमपुढवीकाइओ पज्जत्तओ एवं चेव' सूक्ष्मपृथिवीकायिका पर्याप्तक एवमेव अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकवदेव अयं पर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकोऽपि ये ही जीव वहां हैं। इसलिये सूत्रकार ने पर्याप्त और अपर्याप्त के भेद से 'इन १२ स्थानोंका ही यहां अनुसरण किया है। यहां लोकके पूर्वचरमान्त से पूर्वचरमान में उत्पन्न हुए जीवकी एक -समयवाली और यावत् चारसमयचाली गति हो सकती है क्योंकि यहाँ अनुश्रेणि रूपसे जाकर भी उत्पन्न होता है और विश्रेणि में भी उत्पन्न होता है तथा दक्षिण चरमान्त में पूर्वचरमान्त से उत्पन्न होने वाले जीवकी गति दोसमय से लेकर चार समयतककी होती है। क्योंकि यहां उत्पत्ति स्थान लीधमें नहीं होने के कारण ऋज्वायता श्रेणि का अभाव है । इसलिये एकसमयवाली गति यहां नही कही है। इसी प्रकार से अन्यत्र भी विश्रेणि स्थित स्थान में उत्पन्न होने वाले के गमन में दोसमयचाली गतिसे लेकर चारलमघवाली ही गति होती है ऐसा जानना चाहिये। • 'सहमढवीकाइओ पज्जत्तओ एवं चेव' इत्यादि पर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिक भी इसी प्रकार ले-अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकके जैसे સૂક્ષમ વાયુકાયિક તથા બાર વાયુકાયિક આટલા જ જીવો ત્યાં હોય છે. તેથી સૂત્રકારે પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી આ ૧૨ બાર સ્થાનેનું જ અહિયાં કથન કર્યું છે. અહિયાં લકતા પૂર્વચરમાતથી પૂર્વ ચરમાન્તમાં ઉત્પન થનારા જીવની એક સમયવાળી અને યથાવત્ ચાર સમયવાળી ગતિ પણ હોય છે કેમ કે અહિયાં અનુએ ગતિ પણ હોય છે, અને વિશ્રણ ગતિ પણ હોય છે. તથા દક્ષિણ ચરમાતમાં પૂર્વ ચરમાતથી ઉત્પન્ન થવાવાળા જીવની ગતિ બે સમયથી લઈને ચાર સમય સુધીની હોય છે. કેમ કે અહિયાં અનુણ ગતિને અભાવ કહેલ છે. તેથી એક સમયવાળી ગતિ અહિયાં કહી નથી. એ જ પ્રમાણે બીજે પણ વિશ્રેણી ગમનમાં બે સમયવાળી ગતિથી લઈને ચાર સમયવાળી જ ગતિ હોય છે તેમ સમજવું જોઈએ. - 'सुहमपुढवीकाइओं पज्जत्तओं एवं चेव' पर्यात सूक्ष्म पृथ्वीय પણું - આજ પ્રમાણે. એટલે કે અપર્યાપ્ત સૂમિ પૃથ્વીકાયિકની જેમજ બારે
| SR No. | 009327 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 17 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 812 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 54 MB |