________________
T
प्रमैन्द्रिका टीका श०३४ अ. श १ सू०२ विग्रहगत्योत्पातनिο
अपर्याप्त उपपातितः, यथा - अव्यहित पूम् अपर्याप्त वादरतेजस्कायिकस्य उपपात वर्णित स्वद्वत् पर्याप्त बादरतेजस्कायिकस्यापि उपपातो वर्णनीय इति भावः । एवं सव्वत्थ चि वायरते उकायिका अपज्जतगा य पज्जत्तनाय समयखेत्ते वायव्वा समोहणावेयन्नावि' | २४० | एवं यथैव अप तिक वादरतेजस्कायिक उपपातितः 'अज्जतवापरते उकाइएणं भंते!' इत्यादि सूत्रेण, एवमेत्र सर्वत्रापि विंशतिस्थानेष्वपि वादरतेजस्कायिका अपर्याप्तकाश्च पर्याप्तकाश्च समयक्षेत्रे उपपातयितव्याः समवघातयितव्या अपि । एवमपर्याप्त पर्याप्त वादग्तेजस्कायि
૩૪૨
अर्थात् जिस प्रकार से अपर्याप्त वादरतेजस्कायिक के उत्पातका अभी अभी वर्णन किया गया है उसी प्रकार से पर्याप्त बादर तेजस्कायिक के उपपात का भी वर्णन कर लेना चाहिये यही इस कथनका सारांश है । 'एवं सव्वथ वि बाघर ते उकाइया अपज्जतगाय पज्जन्तगाय समय खेते उववारयन्वा समोहणावेयव्या वि' जिस प्रकार 'अपज्जन्त बाघरतेउ काइएणं भंते!' इत्यादि सूत्र द्वारा अपर्याप्त बादरतेजस्कायिक के उत्पातका कथन किया गया है, इसी प्रकार से सर्वत्र २० स्थानों में भी अपर्याप्त और पर्याप्तक बादरतेजस्कायिक जीवों के समय क्षेत्रको मनुष्यक्षेत्र को आश्रित करके उत्पातका कथन कर लेना चाहिये । अर्थात् उन्हें वहां उत्पन्न बोलना चाहिये । और वहीं पर उनका मारणान्तिक समुद्घात से मरण बोलना चाहिये । इस प्रकार अपर्याप्त और पर्याप्त बादर तेजस्कायिक जीवोंका मनुष्यक्षेत्र में ही समुद्घात और
समन्न्वी 'अहे अपज्जत्तओ उवाइओ' अर्थात् ? प्रभा अपर्याप्त महर તેજસ્કાયિકાના ઉત્પાતનુ વર્ણન હમણાં જ ઉપર કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે પર્યાપ્ત ખાદર તેજસ્કયિકના ઉત્પાતનું વઘુન પણુ સમજવું. એજ
थना सारा डेस छे, 'एव सव्वत्थ वि वायर तेउकाईया अपज्जन्त गाय पज्जत्तगाय समयखेत्ते उबवायव्वा समोहणावेयव्वा वि' ने प्रमाये 'अपज्जत्त वायरतेअक्काइएण भद्रे ! त्यिाहि सूत्र द्वारा अपर्याप्त महर तेस्मायिना ઉત્પાદનું' કથન કરવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે સઘળે ઠેકાણે-એટલે કે વીસે સ્થામાં પણ અપર્યાપ્તક અને પર્યાપ્ત ભાદર તેજસ્કાયિક જીવેાના સમય ક્ષેત્ર-મનુષ્ય ક્ષેત્રના આશ્રય કરીને ઉત્પાતનું કથન કહેવુ' જોઇએ. અર્થાત્ તેમની ઉત્પત્તી ત્યાં કહેવી જોઇએ. અને ત્યાંજ તેએનુ મારણાન્તિક સમ્રુદ્ધાતથી મરણુ કહેવું જોઈએ આ રીતે અપર્યાપ્ત અને પર્યાપ્ત ખાદર તેજષ્ઠાયિકાના સમુદ્દાત અને ઉત્પત્તી મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં જ ક્રમથી વીસે