________________
प्रमेयमन्द्रिका टीका शा०३४ अ. श०१ विग्रहगत्या एकेन्द्रियजीवनिरूपणम् ३१३ काइताए उश्वजित्तए से णं भंते ! कइ समहएणं विगहे उवबजेजा? गोथमा! एमससइएण वा सेसं तं चैव, जाश से , तेणद्वेणं जाव विमहेण उववजेजा। एवं अपज्जतसुहुमपुढवी• काइओ पुरथिमिल्ले परिमंते, समोहणावेत्ता पचस्थिलिल्ले चरिमंते वादरपुढवीकाइएसु अपजत्तएसु उववाएयवो ताहे तेसु व पजत्तएसु ४ । एवं आउक्काइएसु चत्तारि आलावगा सुहमहि अप्पजत्तएहि१, ताहे पज्जत्तएहि बायरेहि२, अपजत्तएहिं३, ताहे पजत्तएहिं उबवायत्रो ४ । एवं चेव सुहुमतेउकाइएहि वि अपज्जत्तपहि१, ताहे पज्जत्तएहिं उवधायकोर। अपजत्तसुहमपुढवीकाइएणं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरथिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए मणुस्तखेत्ते अपजत्तवायरतेउकाइयत्ताए उववजित्तए सेणं भंते ! कइ समइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा ? सेसं तं चेव । पज्जत्तबाथरतेउकाइयत्ताए उववाएयव्बो ४ वाउकाइएसु सहुमबायरेसु जहा आउक्काइएसु उववाइओ तहा उववाएयव्वो ४ । एवं वणस्सइकाइएसु वि ॥२०॥सू०१॥
छाया-कनिविधाः खनु भदन्त ! एकेन्द्रियाः प्राप्ताः ? गौतम! पञ्चविधा एकेन्द्रियाः प्रज्ञप्ताः, तयथा-पृथिवीकायिका यावद्वनस्पतिकायिकाः। एवमेतेनैव चतुष्केण भेदेन मणितव्याः, यादवनस्पतिकायिकाः । अपर्यापन सूक्ष्मपथिवीकाचिकाः खल भदन्त । एतस्याः रत्नप्रभायाः पृथिव्याः पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः, समवहत्य यो मध्य एतस्या रत्नाभायाः पृथिव्याः पश्चिमे चरमान्ते अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकारिकतया उपपत्तुम्, म खल भदन्त ! कति सामयिकेन विग्रहण उत्पद्यत ? गौतम ! एकसामयिकेन, वा, द्विमामयिकेन वा, मिसामयिकेन या. ग्रिहेणोत्र येत । तरकेनार्थेन भदात ! एमुच्यते एकसामयिकेन वा, द्विसामयिकेन वा यावत उपधेत ? एवं खलु गौतम! मया सप्त श्रेयः प्रज्ञप्ताः। तद्यथामज्वायता श्रेणिः,१ एकनो वक्रा२, द्विधातो वक्रा३, एकतः खा४, द्विधातः खा५,
म० १०