Page Text
________________
भगवती कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा-बहुका वा तुल्या वा-विशेषाधिकावेति प्रश्नोऽल्पपंहुत्वादि विषयका। भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! . 'दुषएसिएहितो खंधेहितो परमाणुपोग्गला-बट्टयाए बहुगा' द्विपदेशिकेभ्यः स्कन्धेभ्यः परमाणुपुद्गलाः द्रव्यार्थतया-द्रव्यस्वरूपेण बहुका भवन्ति । इचणु काऽयवयविश्या स्वन्धेभ्यः परमाणवोऽवयवा वहा सूक्ष्मत्वाद्-एकत्वाच । अवं यवी व्याप्यो भवति, अवयवाः-व्यापकाः भवन्ति, इति व्याप्यापेक्षया व्यापकानामधिकत्वं स्वाभावादिति । अतः परमाणवोऽधिकाः द्वयणुकाद् अवयविनश्रसदपेक्षया-अल्पा भवन्तीति भावः । अन्ये तु-स्थूलत्वादयविनः स्तोकाः वस्तुं
और द्विप्रदेशिक स्कन्धों में 'दवट्टयाए' द्रव्यरूप से 'कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा विसेसाहिया वा' कौन पुद्गल किन पुदगलों से अल्प हैं ? कौन किन से बहुत हैं ? कौन किन के बराबर हैं ? और कौन फिनसे विशेषाधिक हैं ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं -'गोयमा | दुप्पएसिहिंतो खंधेहितो परमाणु पोग्गला दवट्टयाए बहुगा' हे गौतम ! द्विप्रदेशिक स्कन्धों से परमाणु पुद्गल द्रवरूपसे यहुत हैं। क्योंकि परमाणु पुदगलरूप अवयव सुक्ष्म होते हैं और एक होते हैं। तथा द्विपदेशिक आदि स्कन्ध परमाणुपुद्गलों की अपेक्षा स्थूल होते हैं इस कारण वे थोडे हैं । तथा अवयवी व्याप्प होता है और अवयव व्या. पक होते हैं । इसलिये भी व्याप्य की अपेक्षा व्यापकों की स्वभावतः अधिकता होती है । अतः यह मानना पड़ता है कि दो परमाणु आदि अववियों की अपेक्षा परमाणु अवयव अधिक हैं और उनकी अपेक्षा प्रदेशवाज २४ घामा 'दव्वट्ठयाए' द्रव्यपाथी 'कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा' या पुदगल या पुगको ४२तां ५६५ છે? કયા પુદ્ગલે કયા પુદ્ગલેની બરોબર છે? અને ક્યા પુદ્ગલે કયા પુદ્ગલથી વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુત્રી કહે છે કે'गोयमा! दुप्पएसिए हिंतो खंघेहि तो परमाणुपोग्गला व्वट्टयाए बहुगा' : ગૌતમ! બે પ્રદેશવાળા સ્કંધોથી પરમાણુ પુદગલ દ્રવ્યપણુથી વધારે છે. કેમકે પરમાણુ પુદ્ગલ રૂપ અવયવ સૂક્ષ્મ હોય છે અને એક હોય છે તથા બે પ્રદેશ વિગેરે સ્ક ધ પરમ પુદ્ગલોની અપેક્ષાથી સ્થૂલ હોય છે. તે કારણથી તેઓ અ૫ છે. તથા અવયવી વ્યાપ્ય હોય છે, અને અવયવવ્યાપક હોય છે, એથી પણ વ્યાખ્યા કરતાં વ્યાપકોનું અધિકપણું સ્વાભાવિક હોય છે. જેથી એ માનવું પડે છે કે-બે પરમાણું વિગેરે અવયવિયેની અપેક્ષાથી પરમાણુ અવયવ વધારે છે, અને તેના કરતાં બે પરમાણું વિગેરે અવયવી અ૮૫
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |