________________
मंगवतीस्त्रे ५७४ दिग्भ्य आगत्यैकस्मिन् लोकालाशप्रदेशे अनन्ताः परमाणवश्चिता भवन्तीति 'वाघायं पडुच्च' व्याघातं प्रतीत्य 'सिय तिदिसिं' स्यात् त्रिदिशम्-त्रिदिग्भ्यः, यदि कश्चित् प्रतिबन्धो भवेत् तदा दिक् त्रयेभ्य एवागत्य परमाणवश्चीयन्ते 'सिपचउदिसिं' स्यात् चतुर्दिशम्-चतुर्दिग्भ्य आगत्य चीयन्ते 'सिय पंचदिसिं' स्यात् पञ्चदिशम्, पञ्चभ्यो दिग्भ्य आगत्य चीयन्ते । यदि प्रतिवन्धको न भवेतदा सर्वदिग्ध आगत्यैकस्मिन् आकाशमदेशेऽनेके परमाणवश्चीयन्ते अथ यदि प्रतिवन्धको भवेत्तदा कदाचित् दिक्त्रयेभ्य वादिग्भ्यः पञ्चदिग्भ्यो वा आगत्य चीयन्ते-एकत्रिता भवन्ति परमाणव इत्यर्थः 'लोगस्स णं भंते' लोकस्य खल भदन्त ! 'एगमि आगसपए से' एकस्मिन् आकाशप्रदेशे 'कादिमि पोग्गला अर्थात् वहाँ से आने में यदि उन्हें कोई रूकावट नहीं हैं तो वे लोक के एक आकाश प्रदेश पर छहों दिशाओं से आकरके अनन्त परमाणु रूप से इकट्ठे हो जाते हैं। 'वाघायं पडच्च सिय तिदिसि सिय चादिसि सिय पचदिसिं' और जो प्रतिवन्ध रुकावट हो तो कदाचित् वे तीन दिशाओं से, कदाचित वे चारदिशाओं से और कदाचित् पांच दिशाओं से आकर के वहां एकटे हो जाते हैं। तात्पर्य कहने का यही हैं कि यदि प्रतिबन्धक कारण नहीं हैं तो वे एक आकाश प्रदेश में समस्तदिशाओं से आकरके इकट्ठे हो सकते हैं और प्रतिवन्ध आने में रूकावट का कारण मौजूद है तो वे वहां पर तीन आदि दिशाओं से आकरके भी इकट्ठे हो सकते हैं।
प्रश्न-'लोगस्त णं भते! एगंमि आगासपएसे कादिसि पोग्गला चिज्जंति' हे अदन्त! लोक के एक आकाश प्रदेश में से कितनी दिशाओं હે ગૌતમ! જે વ્યાઘાત-પ્રતિબંધ ન હોય તે તેઓ છએ દિશાએથી આવીને ત્યાં એકઠા થાય છે, અર્થાત્ ત્યાંથી આવવામાં જે તેમને કઈ રૂકાવટ હોય છે તે લોકના એક આકાશ પ્રદેશમાં અનંત પરમાણુપણાથી એકઠા थाय छे. 'वाघायं पडुच्च सिय तिदिसि, सिय चउहिसि सिय पंचदिसि' અને જે પ્રતિબંધ-રૂકાવટ હોય તે કઈ વાર તેઓ ત્રણ દિશાએથી કઈવાર તેઓ ચાર દિશાએથી અને કોઈવાર પાંચ દિશાઓમાથી આવીને ત્યાં એકઠા થાય છેકહેવાનું તાત્પર્ય એ જ છે કે-જે પ્રતિબંધનું કારણ ન હોય તે -તેઓ એક આકાશ પ્રદેશમાં સઘળી દિશાઓમાંથી આવીને એકઠા થઈ શકે છે. અને પ્રતિબંધ આવવામાં રૂકાવટનું કારણ ઉપસ્થિત હોય તો તેઓ ત્યાં ત્રણ વિગેરે દિશાએથી આવીને પણ એકઠા થઈ શકે છે. - प्रश्न-'लोगस्स ण भंते | एगंमि आगासपएसे कइदिसिं पोग्गला चिजति' કે ભગવદ્ લેકના એક આકાશ પ્રદેશમાંથી કેટલી દિશાઓનો આશ્રય કરીને