________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२२ सू०१ वानव्यन्तरेषु जीवानामुत्पत्तिः १७ मेव वक्तव्यम् संज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवक्तव्यता तु सूत्रकारः' 'स्वयं वक्ष्यति, स्तदेवाह-'जइ सनि०' इत्यादि । 'जह सन्निपंबिंदिय जाव असंखेज्जवासाउयसन्निपंचिदिय० जे भविए०' इत्यादि पाठस्याऽऽलापक एवं कर्तव्या-'जइ सन्निपंचिं. दियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जंति किं संखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरि
खजोणिएहितो उज्जति ? असंखेज्जवासाउयसग्निपंचिंदियतिरिक्खजोगिए. महतो उवर्वज्जति ? गोयमा ! 'संखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो 'उववज्जति असंखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो वि उववज्जति' 2 असंखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरिक्खनोणिए भंते जे भविए वाणमंतरेसु उववजित्तए से णं भते! केवइयकालंटिइएस वाणमंतरेस उववज्जेज्जा' इत्येवं परिपूर्णः पाठोऽत्र विज्ञेयः । यदि संज्ञिपञ्चेन्द्रियविर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते • सदा किं संख्येयवर्षायुष्कसंक्षिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगत्य समुत्पर्धन्ते अथवा उत्पादादि पूरे बीसों द्वार नैरयिक उद्देशेमें देखना चाहिये। 'जइ सन्नि पंचिंदिय० जाव असंखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं 'भंते जे भविए.' इत्यादि वे वानव्यन्तरदेव यदि संज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यज्योनिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं तो क्या वे संख्यातवर्ष की आयुवाले तिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? अथवा असंख्यात वर्ष 'की आयुवाले संज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकर उत्पन्न होते हैं ?
इस प्रश्न के उत्तर में भगवान गौतम से कहते हैं-हे गौतम ! वे चानेव्यन्तर संख्यात वर्ष असंख्यात वर्ष दोनों प्रकार की आयुवाले संज्ञी पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? ' अथ गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोगिए णं भंते ! जे, भविए वाणमंतरेसु उववज्जित्तर' हे भदन्त ! जो संज्ञी ५
. 'जइ सन्निपंचिंदिय० जाव असंखेज्जवासाउय सन्निपचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते जे भविए.' त्याहि त पानव्यन्तर सही પંચેન્દ્રિયંતિયોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ સંખ્યાતવર્ષની આયુષ્યવાળે તિર્યંચનિકેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા અસં. ખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકેમથી આવીને ઉત્પન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ભગવાન્ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કેહે ગૌતમ! તે વાનવ્યન્તરે સંખ્યાત વર્ષ અને અસંખ્યાત વર્ષ અને પ્રકારની આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિયંગ્યાનિકેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. ' '' गौतमस्वामी प्रसुन पछे छे -'सन्निपचि दियतिरिक्ख जोणिए णं भंते ! जे भविए वाणमंतरेसु उबवज्जित्तए' लगन् रे सभी