________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१२ सू०१ पृथ्वीकायिकानामुत्पातनिरूपणम् ७ देवेभ्य आगत्य पृथिवीकायिकतया समुत्पद्यन्ते किन्तु नैरयिकेभ्य
आगत्य नोत्पद्यन्ते इति भावः । 'जइ तिरिक्खजोणिएहितो उक्वजति यदि तिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते बदा 'कि एनिदियतिरिक्खजोणिएहितोउववज्जति' किमेकेन्द्रियतियोनिकेश्य आगत्योत्पधन्ते अथवा द्वीन्द्रियतिर्यग्यो निकेभ्य आगत्योत्पधन्ते अथवा श्रीन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते यद्वा चतुरिन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य अगत्योत्पद्यन्ते यद्वा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यः आगत्योत्स्यन्ते इति प्रश्नः । उत्तरमाह-एवं जहा वक्तीए उपवाओ जात्र एवं यथा व्युत्क्रान्ती यावत् प्रज्ञापनाया: पष्ठपदे पञ्चमद्वारे येनैव रूपेण प्रश्नो. आकरके उत्पन्न होते हैं, नैरथिको से आकरके उत्पन्न नहीं होते हैं। ___ अध गौतम पुन: प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'जइ तिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति' हे भदन्त ! यदि पृथिवीकायिक जीव तिर्यग्योनिक जीवों से आकरके उत्पन्न होते हैं तो क्या वे एकेन्द्रिय तिर्य योनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या बीन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आकर के प्रत्पन्न होते है ? या तेहन्द्रिय तियग्योनिकों में से आफर के उत्पन्न होते हैं ? या चौइन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आक्षरके उत्पन्न होते हैं ? या पश्शेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा बक्कतीए उवधाओं जाव' हे गौतम! व्युत्क्रान्ति में-प्रज्ञापना के छठे पद के पांचवे छार मेंતિયામાંથી, કે મનુષ્યમાંથી અગર દેવોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. નરયિકોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. ફરીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે छे-जइ विरिक्खजोणिपहितो ववज्जति" मगवन् यि 4 તિયચનિકોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ એક ઈન્દ્રિયવાળા તિયોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, કે બે ઈન્દ્રિયવાળા તિર્યંચોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા ત્રણ ઇંદ્રિયવાળાઓમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? કે ચાર ઈદ્રિયવાળા તિર્યંચ ચેનિવાળાઓમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે કે પાંચ ઈદ્રિયવાળાએામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभु ४ छ है-'एव जहा वकंतीए उपवाओ जाव' हे गौतम! વ્યુત્કાન્તિમાં પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના છઠ્ઠા પદના પાંચમા દ્વારમાં જે રીતે