________________
२५०
भगवतीस
द्वीन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते चीन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते चतुरिन्द्रियेभ्यः पञ्चेन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । भगवानाह - ' एवं ' इत्यादि, 'एवं उववाओ जहा पुढचीकाइय उद्देसए जाव' एवम् उपपातो यथा पृथिवीकायिकोदेश के यावत् पृथिवीकाथिकोदेशकरय सामान्यतोऽयमभिप्रायः - हे गौतम! ते तिर्यग्योनिका एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽप्यागत्य उत्पद्यन्ते, द्वीन्द्रियश्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियपञ्चेन्द्रियेभ्योऽपि भागत्योत्पद्यन्ते । हे भदन्त ! यदि एकेन्द्रियेभ्य उत्पचन्ते तदा किं पृथिवीकाथिकै केन्द्रियेभ्यो यावद् ग्योनिकों से आकरके पंचेन्द्रियतिर्यग्शेनिक होते हैं ? अथवा द्वीन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा तेइन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा चौइन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके पञ्चेन्द्रियनियग्योनिक होते हैं ? अथवा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं - ' एवं उचचाओ जहा gatara उद्देस जाव' हे गौतम! इस प्रश्न का उत्तर पृथियोकायिक प्रदेश में कहे गये उपपात के अनुसार जानना चाहिये । अर्थात् पृथिवीकायिक उद्देशक का सामान्यरूप से ऐसा अभिप्राय है - हे गौतम! ब्रे तिर्यग्योनिक जीव एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके भी उत्पन्न होते हैं, दो इन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से भी आकरके उत्पन्न होते हैं तेहन्द्रियतिर्यग्योनिकों से भी आकरके उत्पन्न होते हैं, वोइन्द्रियतिर्यग्यो
તિય ચચાનિકામાંથી આવીને પચેન્દ્રિય તિય ચચાનિકામાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા * એ ઇંદ્રિયવાળા તિય ચર્ચાનિકમાંથી આવીને પચેન્દ્રિયતિય ચર્ચાનિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા ત્રણ ઇંદ્રિયવાળા તિય થયોનિકામાંથી આવીને પચેન્દ્રિય તિય ચર્ચાનિ-કામાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા ચાર ઇન્દ્રિય તિય ચર્ચાનિકામાંથી આવીને પચે ન્દ્રિય તિય‘ચર્ચાનિકામાં ઉત્પન્ન થાય છે ? કે-પાંચ ઇન્દ્રિયવાળા તિય "ચર્ચાનિકામાંથી આવીને પંચેન્દ્રિય તિય ચર્ચાનિકપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના उत्तरभां अलु उडे छे डे- 'एवं स्ववाओ जहा पुढवीकाइय उद्देसए जाव' हे गौतम! આ પ્રશ્નના ઉત્તર પૃથ્વીકાયિક ઉદ્દેશામાં કહેવામાં આવેલ ઉપપાત પ્રમાણે સમજવા. અર્થાત્ પૃથ્વીકાયિક ઉદ્દેશાને સામાન્યપણાથી એવા અભિપ્રાય છે કે -૪ ગૌતમ ! તે તિય ચર્ચાનિવાળા જીવા એક ઈન્દ્રિય તિય થયાનિકેામાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, એ ઈદ્રિય તિય ચર્ચાનિકામાંથી આવીને પણ પન્ન થાય છે. ત્રણ ઈંદ્રિયવાળા તિય યોનિર્કમાંથી પશુ આવીને ઉત્પન્ન